بلاگ

یکی از اجزای مهم سیستم خنک کاری موتور خودرو رله فن است؛ اما رله فن چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟

پیشرانه‌های درون‌سوز از هزاران قطعه ثابت و متحرک تشکیل شده‌اند که کارکرد هریک در کنار یکدیگر سبب افزایش دما و اصطکاک آن‌ها خواهد شد. به همین خاطر سیستم خنک کاری خودرو وظیفه کاهش دمای پیشرانه را بر عهده دارد. از جمله اجزای مهم این سیستم می‌توان به رادیاتور، ترموستات، فن یا پروانه و واتر پمپ و منبع انبساط اشاره کرد.

همان‌طور که مطلع هستید با افزایش دمای مایع خنک‌کننده داخل موتور، ترموستات اقدام به باز کردن دریچه بین رادیاتور و پیشرانه خواهد کرد تا مایع خنک‌کننده وارد رادیاتور شود. در اثر حرکت این مایع داخل رادیاتور گرمای آن به رادیاتور انتقال یافته و از پیشرانه دور می‌شود. در این مرحله است که فن خودرو با چرخش خود جریان هوای خنک اطراف رادیاتور را بیشتر می‌کند تا هم هوای تازه به رادیاتور رسیده و هم‌ دمای مایع خنک‌کننده داخل آن کاهش یابد. برای عملکرد دقیق فن یا پروانه رادیاتور وجود رله مهم خواهد بود که در ادامه به بررسی این قطعه می‌پردازیم.

رله فن چیست و چه کاربردی در خودرو دارد؟

رله فن یکی از اجزای کلیدی سیستم خنک کاری پیشرانه به شمار می‌رود. این قطعه مسئول کنترل عملکرد فن یا پروانه رادیاتور است و به تنظیم دمای پیشرانه کمک می‌کند. رله با دریافت پیام‌های ECU و فعال‌سازی فن در زمان رسیدن پیشرانه به دمای معین کار خواهد کرد. این امر از داغ شدن پیشرانه جلوگیری می‌کند. چنین قطعه مهمی معمولاً در بخش پیشرانه قرار دارد و در صورت خرابی می‌توان به راحتی آن را تعویض کرد.

رله فن یک سوئیچ برقی است که فعال و غیرفعال شدن فن یا پروانه رادیاتور را کنترل می‌کند. بر اساس دمای پیشرانه و سایر عوامل، رله اقدام به روشن یا خاموش کردن فن خواهد کرد. عملکرد اصلی این رله تنظیم جریان هوا از طریق رادیاتور است. زمانی که دمای پیشرانه به بالاتر از حد بهینه برسد رله باعث فعال‌سازی فن رادیاتور خواهد کرد تا به این ترتیب گرمای اضافی دفع شود. قطعه موردبحث عموماً در نزدیکی رادیاتور نصب می‌شود و اطلاعات مهم را از سنسور دمای پیشرانه دریافت می‌کند. زمانی که سنسور تشخیص دهد دمای مایع خنک‌کننده از حد مجاز بیشتر شده است سیگنال‌هایی را به رله می‌فرستد تا به این ترتیب فن یا پروانه رادیاتور روشن شود. در صورت خرابی قطعه یاد شده پیشرانه می‌تواند داغ کند که این امر آسیب‌ها و هزینه‌های زیادی را در پی خواهد داشت.

در ادامه به برخی از وظایف مهم این قطعه اشاره می‌شود:

• جلوگیری از داغ کردن پیشرانه

رله یاد شده با افزایش دمای پیشرانه باعث فعال شدن فن شده و با حفظ دمای بهینه مانع داغ کردن پیشرانه خواهد شد.

• بهبود عملکرد پیشرانه

با تنظیم جریان هوای ورودی به رادیاتور، این قطعه به دفع گرمای اضافی پیشرانه کمک می‌کند. این امر باعث کارکرد قلب آهنین خودرو در محدوده دمایی بهینه می‌شود و نتیجه آن پرفورمنس بهتر و مصرف سوخت کمتر خواهد بود.

• حفاظت از قطعات پیشرانه

داغ کردن پیشرانه می‌تواند آسیب‌های زیادی را به قطعات پیشرانه همچون واشر سر سیلندر، پیستون و سوپاپ وارد کند. این رله با حفظ دمای پیشرانه در محدوده ایده آل مانع آسیب دیدن قطعات یاد شده می‌شود.

• افزایش طول عمر سیستم خنک کاری خودرو

عملکرد صحیح این قطعه باعث روشن شدن فن در زمان‌های ضروری خواهد شد و بنابراین از فشار کاری سیستم خنک کاری خواهد کاست که نتیجه آن افزایش طول عمر قطعات است.

علائم خرابی رله فن ماشین

درصورتی‌که رله فن خودرو خراب شود رایج‌ترین نشانه‌های آن شامل موارد زیر خواهد بود:

• داغ کردن پیشرانه

اگر دمای پیشرانه خودرو بالاست یا داغ می‌کند شاید قطعه موردبحث ایراد داشته باشد. این قطعه عملکرد فن را کنترل می‌کند تا دمای پیشرانه در محدوده مجاز باشد. در صورت خرابی قطعه یاد شده شاید فن روشن نشود که این امر منجر به داغ کردن پیشرانه خواهد شد.

• عدم کارکرد فن یا پروانه

درصورتی‌که دمای پیشرانه به محدوده تعیین شده قبلی برسد اما فن کار نکند احتمالاً قطعه موردبحث خراب شده است.

• کارکرد دائم فن یا پروانه

یکی دیگر از علائم خرابی این قطعه در ماشین کارکرد دائمی فن رادیاتور است. احتمال دارد فن به‌صورت تصادفی روشن یا خاموش شود و یا اینکه اصلاً روشن نشود که این امر در نهایت باعث داغ کردن پیشرانه می‌شود.

• نوسان دمای پیشرانه

خرابی قطعه موردبحث می‌تواند باعث نوسان دمای پیشرانه نیز شود. احتمالاً شما در این حالت شاهد نوسان آمپر آب در محدوده سرد تا گرم خواهید شد.

روکش صندلی خودرو شاید در نگاه اول چندان مهم به نظر نرسد، اما اگر با کارکرد آن آشنا شوید، قطعاً به اهمیت آن پی خواهید برد. همراه‌مان بمانید؛ در این مطلب می‌خواهیم درباره اهمیت و کاربردهای روکش صندلی خودرو و معیارهای انتخاب یک روکش خوب برایتان بگوییم.

اهمیت و کاربردهای روکش صندلی خودرو

۱. محافظت از روکش‌های اصلی

روکش‌های صندلی به‌عنوان یک لایه محافظ عمل می‌کنند و از روکش اصلی در برابر سایش، پارگی، ریختن مایعات، لک‌شدگی و تغییر رنگ ناشی از تابش نور خورشید، محافظت می‌کنند. اگر از آن دسته افراد هستید که روزانه زیاد از خودرو استفاده می‌کنید و نگران خراب شدن صندلی‌ها هستید، می‌توانید از روکش‌‌هایی با کیفیت بالا استفاده کنید که دوام بیشتری دارند.

بزرگ‌ترین مزیت استفاده از روکش صندلی، حفظ کیفیت روکش‌های اصلی و جلوگیری از افت ارزش خودرو هنگام فروش آن است.

۲. افزایش راحتی سرنشین

اگر هنگام نشستن روی صندلی خودرو در ناحیه گردن و کمر راحت نیستید، یکی از راهکارهای نجات‌دهنده شما استفاده از روکش صندلی‌هایی است که طراحی ارگونومیکی دارند. برخی از روکش‌‌های صندلی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاملاً با آناتومی بدن انسان تطابق دارند؛ بنابراین سرنشینان و به‌خصوص راننده در مسافت‌های طولانی احساس راحتی بیشتری خواهند داشت.

۳. طراحی سلیقه‌ای فضای داخلی خودرو

اگر خودرویی که می‌خواهید بخرید به‌لحاظ فنی با معیارهایتان تطابق دارد اما طراحی داخلی آن را دوست ندارید، لازم نیست از خرید خودرو منصرف شوید. کافی است روکش صندلی‌ها را طبق سلیقه خود تغییر دهید. روکش‌های صندلی، مدل‌ها، رنگ‌ها و جنس‌های مختلفی دارند و دست‌تان در انتخاب باز است.

۴. تعمیر و نگهداری آسان

اغلب روکش‌های صندلی در مقایسه با روکش‌های اصلی، راحت‌تر تمیز می‌شوند. کافی است روکش صندلی‌ها را جدا کنید، آن‌ها را تمیز کنید و دوباره سر جای خود بگذارید.

۵. محافظت در برابر عوامل آلرژی‌زا

برخی از روکش‌های صندلی از مواد ضدحساسیت ساخته شده‌اند و از تجمع گردوغبار و سایر مواد حساسیت‌زا جلوگیری می‌کنند. این روکش‌ها به‌طور خاص برای افراد مبتلا به آلرژی مناسب‌اند.

انواع روکش صندلی خودرو

همان‌طور که گفتیم، روکش‌ صندلی خودرو جنس‌ها، طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی دارد که بنا بر سلیقه و هدفی که دارید، ‌می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.

 ۱. روکش پارچه‌ای

رایج‌ترین نوع روکش صندلی، همین روکش پارچه‌ای است که هزینه کمتری نسبت به انواع دیگر دارد و استفاده از آن هم راحت‌تر است. یکی دیگر از دلایل محبوبیت این روکش‌ها را می‌توان قابلیت شست‌وشو و تعویض راحت آن‌ها دانست. به‌علاوه، روکش‌های پارچه‌ای ثبات رنگ بیشتری دارند و در فصل تابستان موجب تعریق سرنشین نمی‌شوند. تنها عیب این روکش‌ها این است که ممکن است جای بعضی از لکه‌ها رویشان بماند یا به‌راحتی پاک نشود.

۲. روکش چرمی

این روکش‌ها که ممکن از جنس چرم طبیعی یا مصنوعی باشند، در برابر آب و گردوغبار مقاوم هستند. روکش‌های چرمی علاوه‌بر داشتن ظاهر زیبا و استحکام بالا، به‌راحتی تمیز می‌شوند. البته، این روکش‌ها بدون عیب هم نیستند. در فصل گرما روکش‌های چرمی به‌دلیل جذب گرما، سبب تعریق زیاد سرنشینان می‌شوند. بااین‌حال، اگر همچنان روکش‌های چرمی را ترجیح می‌دهید، بهتر است از روکش‌های چرمی سوزنی استفاده کنید چون هوا می‌تواند از میان منافذشان گردش کند و درنتیجه موجب تعرق سرنشینان و ایجاد بوی نامطبوع در خودرو نمی‌شوند.

روکش‌های چرمی نسبت به روکش‌های پارچه‌ای دوام کمتری دارند و به‌مرور ساییده می‌شوند. البته، هرقدر کیفیت چرم بیشتر باشد، دیرتر ساییده می‌شود.

۳. روکش ترکیبی

همان‌طور که متوجه شدید، روکش‌های چرمی و پارچه‌ای هرکدام معایب خاص خود را دارند. برای رفع این مشکلات می‌توان از روکش‌های ترکیبی که از پارچه‌ و چرم تشکیل شده‌اند، استفاده کرد. روکش‌های ترکیبی به‌دلیل زیبایی، انعطاف‌پذیری، دوام و مقاومت بالا، بسیار پرطرفدارند. این روکش‌ها علاوه‌بر اینکه ظاهر زیبایی به خودرو می‌بخشند، برای سرنشینان هم راحت‌تر هستند.

۴. روکش چند لایه

این روکش‌ها معمولاً از یک لایه ضدآب و یک لایه پارچه‌ای تشکیل شده‌اند. روکش‌های چندلایه به‌دلیل مقاومت بالا در برابر آب و گردوغبار، بیشتر برای کسانی مناسب‌اند که در مناطقی با شرایط آب‌وهوایی خاص تردد می‌کنند.

ویژگی‌های یک روکش صندلی خوب

اگر قصد خرید روکش صندلی دارید، به نکات زیر توجه کنید تا هم بهترین گزینه را انتخاب کنید و هم مجبور نشوید دوباره برای روکش جدید هزینه کنید:

• در برابر شرایط جوی و تغییرات دمایی مقاوم باشد و ارزش هزینه‌ای را که برایش صرف می‌کنید، داشته باشد.
• در برابر لکه‌هایی مثل قهوه، روغن، خون و مایعات رنگی مقاوم باشد. بر این اساس، بهترین روکشی که می‌توانید انتخاب کنید روکش‌های چرم مصنوعی، چرم طبیعی یا پارچه‌های ضدآب هستند.
• از آنجا که روکش صندلی همواره بر اثر جابه‌جایی سرنشینان و وزن آنان در معرض سایش قرار دارد، باید در برابر ساییدگی مقاومت کافی داشته باشد.
• روکش باید پس از جای‌گذاری، کاملاً اندازه باشد و هیچ قسمتی از آن جمع‌شدگی نداشته باشد.
• بهتر است روکشی انتخاب کنید که نصب آسانی داشته باشد.
• بهتر است روکش صندلی قابل شست‌وشو باشد و در حین شست‌وشو، خراب نشود.
• یکی از ویژگی‌های مهم روکش صندلی خوب این است که در مقابل نور، تغییر رنگ ندهد.
• سعی کنید روکشی انتخاب کنید که سبب تعریق بیش‌ازاندازه در فصل تابستان نشود.

سخن آخر

استفاده از روکش صندلی یک راه‌حل عملی و مقرون‌به‌صرفه برای محافظت از صندلی‌ها و روکش‌های اصلی آن‌ها، افزایش راحتی سرنشینان و زیباسازی فضای داخلی خودرو متناسب با سلیقه شماست. پس این سرمایه‌گذاری هوشمندانه را دست کم نگیرید.

اکسل یا محور خودروی یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هر خودرو به شمار می‌رود که نقش‌های بسیاری متنوعی دارد. در این مطلب به وظایف این جزء و نشانه‌های خرابی آن اشاره خواهیم کرد.

اکسل یا محور چیست؟

محور خودرو که در زبان انگلیسی با نام «اَکسل» (Axle) شناخته می‌شود بخشی از تمامی خودروهای امروزه است که با اتصال به اجزای مکانیکی چرخ، محوری ثابت برای چرخش آن مهیا کرده است؛ اما باید بدانید که این تنها وظیفه اکسل نیست و این قطعه نسبتا بزرگ، وظایف سنگین دیگری را نیز به دوش می‌کشد. سیستم‌های فرمان، مجموعه انتقال قدرت و سیستم تعلیق نیز بر محور خودرو تکیه کرده‌اند.

به زبان ساده‌تر، اکسل یک میله یا شافت است که با قرار گرفتن در مرکز چرخ‌ها، اجازه دوران آزادانه را به آن می‌دهد. اکسل به اجزایی مجهز شده که قدرت را از موتور و جعبه‌دنده بگیرد و به چرخ‌ها انتقال دهد؛ پس راه ارتباطی چرخ با پیشرانه به شمار می‌رود.

‌اکسل چه اجزایی دارد؟

از اصلی‌ترین بخش‌هایی که به اکسل متصل هستند می‌توان به دیفرانسیل خودرو، پلوس و جعبه‌دنده اشاره کرد. مسلما لیست بالا بلند ارتباطات محور به اینجا ختم نمی‌شود؛ بخش‌های دیگری چون چهار شاخ گاردان، فلانچ، سیم ترمز، دیسک ترمز، صلیبی خودرو، کرانویل و پینیون، پدال و لنت ترمز، پیستون و بوستر ترمز، بوش مندل و… هم با اکسل در ارتباط هستند. سطح بالای ارتباطات اکسل با سایر بخش‌های خودرو، اهمیت این قطعه را بیش‌ازپیش می‌کند.

انواع اکسل کدام است؟

در خودرو دو نوع اکسل از نظر کارکرد وجود دارد: ثابت یا تعلیق مستقل.

اکسل غیرمتحرک یا ثابت‌شده در برخی وسایل‌نقلیه چون کامیون‌ها سبک و سنگین و وانت‌های بدون شافت استفاده می‌شود. این نوع محور تنها به سیستم تعلیق و فرمان کمک می‌کند و کاری با مجموعه انتقال قدرت ندارند. اکسل ثابت دارای طراحی ساده دارد؛ به این صورت که در دو طرف آن، چرخ‌ها قرار دارند که به یک بدنه ثابت متصل شده و دوران هر چرخ سبب چرخش چرخ دیگری خواهد شد. این نوع محور خودرو خود در انواع زیر یافت می‌شود:

• مرده
• عقب متحرک
• جلو متحرک
• جلو با قابلیت فرمان‌پذیری

محور تعلیق مستقل دقیقا خلاف اکسل ثابت عمل می‌کند و با چرخ‌ها مجزا از یکدیگر دوران می‌کنند.

انواع اکسل عقب

اکسل‌های عقب خودرو همگی لزوما یکسان نیستند و با توجه به تفاوت‌هایی که در خودروها وجود دارد و کاربردشان می‌توانند متفاوت باشند.

• اکسل نیمه شناور: در این نوع محور، چرخ به فلنج بیرونی شفت متصل می‌شود و کار نگهداری آن را انجام می‌دهد. این اکسل‌ها دو یاتاقات درونی و بیرونی دارند و در خودروهای سبک، شاسی‌بلندها و کامیون‌های کوچک و متوسط و وانت‌های سبک مورداستفاده قرار می‌گیرند.
• اکسل تمام شناور: این محور به لطف دو یاتاقان در جای خود شناور است و برای انتقال گشتاور از جعبه‌دنده طراحی شده و در خودروهای بزرگی چون کامیون‌های سنگین استفاده می‌شود. خودروهای باری دیگری هم که وزن بالایی داشته یا بارهای سنگینی را حمل می‌کنند ممکن است به این نوع محور مجهز شده باشند.
• اکسل سه‌چهارم شناور: این سیستم پیچیده‌تر از سیستم نیمه‌شناور محسوب می‌شود و به حفظ هماهنگی چرخ ها کمک می کند و نیروی جانبی و گشتاور پیشرانه را کنترل می کند.

انواع اکسل جلو

• اکسل مرده: این نوع محورها در جای باقی می‌مانند و با چرخ‌ها حرکت نمی‌چرخند. بیشتر اکسل‌ها و دیفرانسیل‌های جلو مرده برای دور نگه داشته شدن از تماس با غبار و آب درون محافظ قرار می‌گیرند.
• اکسل زنده: تفاوت اکسل زنده تنها در این است که نیروی موتور را از جعبه‌دنده به چرخ‌ها منتقل می‌کند.

پلوس چیست و علائم خرابی آن کدام است؟

در مجموعه محور خودرو، خود اکسل از سویی به چرخدنده دیفرانسیل و از سوی دیگر به لاستیک متصل می‌شود. پلوس نیز بخشی از این مجموعه به شمار می‌رود که فعالیتش منجر به چرخش لاستیک می‌شود. خرابی پلوس یک مورد شایع در بسیاری از خودروها است. از مواردی که می‌تواند باعث خرابی پلوس گردد می‌توان به پارگی گردگیرها، ضربه ناگهانی شدید به خودرو، روشن کردن خودرو با هل دادن آن، بکسل وسیله سنگین، ترمزگیری نابه‌جا، استفاده نادرست از ترمز دستی و… اشاره کرد.

علائم خرابی اکسل یا محور چرخ

تا کنون متوجه شده‌اید که محور یک خودرو نقشی بسیار حیاتی در کارکرد درست آن دارد پس باید درصورت ایجاد هرگونه نقص در آن، به سرعت به متخصص مراجعه کرد. خوشبختانه خرابی اکسل با نشانه‌هایی همراه است که با دیدن آن‌ها می‌توان به فکر تعمیر این بخش افتاد.

از شنیده‌شدن صدای ضربه با ریتمی مشخص از سمت عقب خودرو، شکستگی محفظه نگهدارنده گریس یا نشت آن، تنظیم نبودن فرمان در اثر ضربه شدید، لرزش فرمان هنگام رانندگی، پارگی یا پوسیدگی بوش اکسل عقب و خرابی پلوس، همه از نشانه‌هایی هستند که می‌توانند حاکی از خرابی اکسل یا محور خودروی شما باشند و پیدایش آن‌ها بهتر است خودرو را به متخصص مکانیک نشان دهید.

چه عواملی باعث خرابی اکسل می‌شود؟

حفظ سبک رانندگی آرام و قانونمند نخستین راه‌حل برای طولانی‌تر کردن عمر وسایل‌نقلیه همچون خودروهای درون شهری به شمار می‌رود؛ هرچند که شرایط نابه‌سامان راه‌های کشور تاثیر بسیاری بر استهلاک خودروها دارد اما با رانندگی درست می‌توان از شدت ضربات وارد بر خودرو کاست. در همین راستا باید بدانید که حرکت با دنده نامناسب، رهاکردن کلاچ به صورت ناگهانی و وارد شدن ضربه به خودرو، استفاده نادرست و بیش‌از اندازه از ترمز دستی و بکسل کردن خودروهای سنگین یا وزن زیادی که خودرو شما توان حمل آن را ندارد، ازجمله رفتارهای به شمار می‌روند که خرابی اکسل یا محور خودروی شما را در پی خواهند داشت.

از جمله اجزای مهم جلوبندی یک خودرو رام است که در جدیدترین مقاله بخش آموزش پدال می‌خواهیم به بررسی آن بپردازیم.

جلوبندی خودرو شامل قطعات مهمی از جمله سیستم تعلیق، ترمزها، جعبه فرمان و… است. همچنین بخش‌هایی همچون گیربکس و کارتل نیز در بخش محفظه جلویی خودرو قرار دارند. واضح است که این قطعات مهم در معرض آسیب و برخورد با موانع گوناگون قرار خواهند داشت و به همین خاطر خودروسازان به فکر محافظت از آن‌ها افتاده‌اند. اینجاست که قطعه‌ای به نام رام خودرو مطرح می‌شود؛ اما رام خودرو چیست و چه کاربردی دارد؟

رام خودرو چیست؟

این قطعه فلزی و محکم جهت حفظ و نگهداری مجموعه جلوبندی، فرمان، گیربکس و کارتل بکار می‌رود. رام همچنین باعث اتصال برخی قطعات به بدنه و اتاق خودرو خواهد شد. از آنجایی که رام شکلی شبیه تیر کمان دارد بنابراین گاهی اوقات این قطعه با نام تیر کمانی نیز شناخته می‌شود.

مزایای استفاده از رام خودرو

همان‌طور که گفته شد این قطعه مهم باعث حفاظت بخش‌های حیاتی همچون جلوبندی، گیربکس و کارتل می‌شود. در حقیقت رام مانع برخورد جلوبندی و سایر بخش‌ها با موانعی همچون سنگ‌ها و دست‌اندازها خواهد شد. این قطعه همچنین تأثیر مثبتی روی حفظ استحکام شاسی و عملکرد صحیح آن بر عهده دارد.

علائم خرابی رام خودرو

زمانی که قطعه موردبحث آسیب دیده یا خراب شود برخی نشانه‌ها دیده خواهد شد:

لرزش فرمان: زمانی که با سرعت بالایی در حال حرکت باشید احتمال لرزش فرمان به دلیل خرابی رام و همچنین اشکال در جلوبندی وجود خواهد داشت.

صداهای ناهنجار از جلوی خودرو: در صورت آسیب دیدن رام و خرابی آن، احتمال شنیدن صداهای عجیب و ناهنجار از بخش جلوی خودرو به ویژه در زمان عبور از دست‌اندازها و سرعت‌گیرها وجود خواهد داشت.

انحراف ناگهانی در زمان رانندگی: اگر قطعه موردبحث آسیب دیده یا خراب شده باشد احتمال انحراف ناگهانی و کوتاه خودرو در حین رانندگی وجود دارد.

ساییدگی نامناسب لاستیک‌ها: در صورت خرابی این قطعه احتمال دارد آج لاستیک‌ها به‌صورت ناهماهنگ ساییده شوند.

آسیب دیدن قطعات جلوبندی و گیربکس: وظیفه اصلی رام ماشین حفاظت از بخش‌های زیرین است و در صورت آسیب دیدن یا خرابی این قطعه، جلوبندی و گیربکس در معرض آسیب‌دیدگی قرار خواهند گرفت.

دلایل خرابی و آسیب‌دیدگی رام خودرو

اصلی‌ترین علت خرابی و آسیب‌دیدگی رام ماشین برخورد با موانع سخت همچون سنگ یا سرعت‌گیر است. همچنین احتمال دارد خودرو با جدول کنار خیابان برخورد نماید که این موضوع روی عملکرد رام تأثیر منفی خواهد گذاشت. عبور پرسرعت از دست‌اندازهای بزرگ نیز موجب شکستن رام می‌شود. علت دیگر خرابی این قطعه تصادف شدید خودرو از جلو خواهد بود.

در این مطلب به بررسی ویژگی‌ها و مزایا و معایب پیشرانه‌های V8 میل‌لنگ تخت و میل‌لنگ صلیبی خواهیم پرداخت تا ببینیم کدام‌یک بهتر است.

V8 یکی از پراستفاده‌ترین پیشرانه‌های پرفورمنس بالای جهان است و صدای عمیقی دارد که قلب شما را در سینه به تپش می‌اندازد و سرها را می‌چرخاند. بااین‌حال، صدای همهٔ موتورهای V8 شبیه هم نیست و هشت سیلندرهای اروپایی صدای کاملاً متفاوتی نسبت به نمونه‌های آمریکایی دارند. دلیل این تفاوت قطعه‌ای بنام میل‌لنگ و تفاوت در طراحی آن است. موتورهای آمریکایی به‌طور سنتی از میل‌لنگ صلیبی استفاده می‌کنند درحالی‌که موتورهای اروپایی معمولاً به میل‌لنگ تخت مجهز هستند؛ اما این میل‌لنگ‌ها چه تفاوتی باهم دارند؟ چطور میل‌لنگ تخت باعث تولید صدای متفاوتی نسبت به میل‌لنگ صلیبی می‌شود و کدام‌یک بهتر است؟

میل‌لنگ چیست؟

پیش از آنکه به تفاوت میل‌لنگ تخت و صلیبی بپردازیم ابتدا بهتر است ببینیم میل‌لنگ چیست و چه کاری انجام می‌دهد. این یک شافت در پایین موتور است که پیستون‌ها به آن متصل هستند و خروجی نهایی پیشرانه را به گیربکس تحویل می‌دهد. درواقع، میل‌لنگ حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. در میل‌لنگ صلیبی، هر بار که میل‌لنگ ۹۰ درجه می‌چرخد، یکی از سیلندرها شلیک می‌شود. میل‌لنگ صلیبی فقط در پیشرانه‌هایی با مضرب ۸ قابل‌استفاده است اما نیازی نیست الزاماً ترکیب V شکل داشته باشد. این یعنی موتورهای هشت سیلندر خطی، V16 و حتی هشت سیلندر خطی هم می‌توانند از این نوع میل‌لنگ استفاده کنند. برای موتورهای V8 در سراسر جهان میل‌لنگ صلیبی بسیار متداول‌تر است و موتورهای V8 تولید انبوه مثل ۵ لیتری فورد، همی کرایسلر و حتی ۶.۲ لیتری M156 مرسدس در SLS AMG همگی میل‌لنگ صلیبی هستند.

در میل‌لنگ تخت اما به ازای هر ۱۸۰ درجه‌ای که میل‌لنگ می‌چرخد، یک پیستون شلیک می‌شود. در موتورهای V8 از میل‌لنگ تخت کمتر استفاده می‌شود اما برخلاف میل‌لنگ صلیبی، از میل‌لنگ تخت می‌توان در همهٔ پیشرانه‌ها استفاده کرد و همهٔ موتورهای چهار سیلندر از این نوع میل‌لنگ استفاده می‌کنند. در گذشته، موتورهای V8 میل‌لنگ تخت فقط توسط اروپایی‌ها ساخته می‌شدند و به‌عنوان‌مثال، تمام پیشرانه‌های فراری و همین‌طور موتور ۳.۸ لیتری مک‌لارن از MP4 12C تا P1 میل‌لنگ تخت بودند اما طی چند سال اخیر، خودروسازان آمریکایی هم سراغ این نوع طراحی رفته و موتور ۵.۲ لیتری موستانگ شلبی GT350 و ۵.۵ لیتری کوروت Z06 از نوع میل‌لنگ تخت است.

کدام‌یک بهتر است؟

یکی از ویژگی‌های مثبت موتورهای V8 میل‌لنگ صلیبی، صدای جذابی است که به خدایان قدرت و گشتاور ادای احترام می‌کند! اما علاوه بر صدای باشکوه، هشت سیلندرهای میل‌لنگ صلیبی عملکرد نرمی هم دارند و با شلیک یک سیلندر در هر ۹۰ درجه، چرخشی ثابت و کارکردی آرام خواهند داشت. نکتهٔ مهم اینکه به دلیل منظم بودن فرکانس شلیک سیلندرها، موتورهای V8 میل‌لنگ صلیبی گشتاور بالایی تولید می‌کنند که از دورهای پایین در دسترس است. به همین دلیل است که موتور همی خودروهای دوج و کرایسلر از همان ابتدا گشتاوری کوه افکن را در اختیار راننده می‌گذارد و به‌راحتی تایرها را به دود سفید تبدیل می‌کند.

بااین‌حال، موتورهای میل‌لنگ صلیبی مشکلاتی هم دارند. این موتورها برای اینکه کارکرد نرمی داشته باشند به وزنه‌های تعادل نیاز خواهند داشت. بدون این وزنه‌ها، تکان‌های ناشی از چرخش میل‌لنگ صلیبی باعث لرزش موتور خواهد شد. این وزنه‌ها اما سنگین هستند و به وزن میل‌لنگ اضافه می‌کنند. به دلیل همین جرم اضافی، موتورهای میل‌لنگ صلیبی خیلی سریع دور نمی‌گیرند و ردلاین نسبتاً پایینی دارند. همچنین میل‌لنگ صلیبی و وزنه‌های تعادل آن به فضای بیشتری نیاز دارد و اندازهٔ موتور را بیشتر می‌کند. از سوی دیگر، موتورهای میل‌لنگ تخت به‌طور ذاتی متعادل هستند و می‌توانند بدون وزنه‌های سنگین کار کنند؛ بنابراین، جرم چرخشی میل‌لنگ کاهش پیدا می‌کند و باعث می‌شود موتور سریع‌تر پاسخ دهد. به همین دلیل، موتورهای میل‌لنگ تخت ردلاین بسیار بالاتری نسبت به نمونه‌های میل‌لنگ صلیبی دارند.

به‌عنوان‌مثال، ردلاین موتور موستانگ GT350 به ۸,۲۰۰ rpm می‌رسد درحالی‌که این رقم برای موستانگ GT تنها ۷ هزار rpm است. ردلاین موتورهای میل‌لنگ تخت فراری حتی از ۹ هزار rpm هم بیشتر است. همچنین به دلیل فقدان وزنه‌های تعادل، موتورهای میل‌لنگ تخت جمع‌وجورتر هستند که امکان نصب روی خودروهای کوچک‌تری را فراهم می‌کند. بااین‌وجود، این موتورها هم نقاط ضعف خاص خود را دارند. به دلیل چرخش ۱۸۰ درجه‌ای میل‌لنگ برای شلیک هر پیستون، این پیشرانه‌ها لرزش بیشتری دارند و خیلی آرام کار نمی‌کنند. البته هرچه دور موتور بالاتر برود شرایط بهتر می‌شود اما در دورهای پایین لرزش زیاد است. بزرگ‌ترین مشکل موتورهای میل‌لنگ تخت اما کمبود گشتاور است. به دلیل زاویهٔ بیشتر بین شلیک سیلندرها، این موتورها گشتاور کمتری تولید می‌کنند.

نتیجه‌گیری

با توجه به اینکه موتورهای میل‌لنگ تخت و میل‌لنگ صلیبی هرکدام مزایا و معایب خود را دارند، نمی‌توان به‌طور قاطع گزینهٔ برتر را انتخاب کرد اما مزیت‌های میل‌لنگ تخت یعنی اندازهٔ جمع‌وجورتر، کاهش اینرسی و کاهش جرم دورانی، پررنگ‌تر هستند. این نوع موتور هرچند مشکلاتی دارد اما مقابله با این مشکلات آسان‌تر و با روشی ساده‌تر انجام می‌شود. برای مقابله با ارتعاش بالا از دسته‌موتورهای فعال استفاده می‌شود و در عصر توربوشارژر، حتی موتورهای میل‌لنگ تخت هم می‌توانند گشتاور دور پایین بسیار زیادی تولید کنند؛ بنابراین، موتورهای V8 میل‌لنگ صلیبی هرچند متداول‌تر هستند اما از لحاظ فنی نمونه‌های میل‌لنگ تخت برتری دارند. بااین‌حال، ازآنجایی‌که در رابطهٔ خیلی از ما با خودرو عشق و احساس جریان دارد، هرچند موتور میل‌لنگ تخت از لحاظ فنی برتر است اما نادیده گرفتن غرش و صدای جذاب V8 میل‌لنگ صلیبی دشوار است.

دسته کراس‌اوورهای کامپکت را می‌توان پررقابت‌ترین دسته‌بندی بازار خودرو در تمام دنیا دانست. همین موضوع سبب شده تا مونتاژکنندگان و واردکنندگان ایرانی هم بیشتر تمرکز خود را به این دسته معطوف کنند. هوندا وزل (Honda Vezel) یکی از ژاپنی‌های این دسته است که معین خودرو آن را به سامانه یکپارچه آورده تا به‌واسطه نام هوندا بتواند سهم مناسبی از این بازار جذاب به دست آورد

معرفی هوندا وزل

هوندا وزل وارداتی به ایران، سومین نسل کراس اوور هوندا وزل است که از سال ۱۹۹۸ در بازارهای جهانی با نام هوندا HR-V حضور دارد. هوندا با معرفی نسخه ۲۰۲۱ وزل توجه همگان را به این کراس‌اوور جلب کرد که البته همه آن‌ها مثبت نبودند! طراحی آینده‌نگر نمای جلو، یکی از موضوعاتی بود که زیاد به آن پرداخته شد و ما هم در ادامه مطلب به آن می‌پردازیم. «معین خودرو» متولی واردات وزل به بازار ایران است و آن را به‌عنوان یک کراس‌اوور کوچک، کارآمد و مدرن معرفی می‌کند. در ادامه مطلب قرار است این خودرو را بررسی کنیم تا ببینیم این ادعا تا چه حد درست است!

مشخصات ظاهری هوندا وزل (Vezel)

طراحی هوندا وزل ممکن است از دید برخی جذاب و از دید برخی عجیب و از دید برخی هم هر دو باشد! اما قبل از پرداختن به جزئیات بیایید نگاهی به ابعاد این محصول ژاپنی داشته باشیم. طول وزل برابر با ۴۳۸ سانتی‌متر و عرض و ارتفاع آن هم به ترتیب ۱۷۹ سانتی‌متر و ۱۵۹ سانتی‌متر است. با توجه به این اعداد، می‌توان گفت که وزل در دسته کراس‌اوورهای کوچک قرار می‌گیرد و از لحاظ ابعاد، شباهت‌های زیادی به تویوتا CHR دارد.

بررسی طراحی هوندا وزل وارداتی از نمای جلو

همان‌طور که قبلا گفتیم، طراحی وزل کمی عجیب است. زمانی که هوندا خودروی وزل را معرفی کرد، طرفداران آن شوکه شدند و مهم‌ترین دلیل آن هم طراحی نمای جلوی خودرو بود. جلوپنجره بدون قاب وزل، نوارهایی افقی دارد که می‌خواهند با بقیه قسمت‌های خودرو ادغام شوند، اما چندان موفق نبوده‌اند! البته، طراحی این قسمت در رنگ‌های تیره خودرو بهتر از آب درآمده و خوب به نظر می‌رسد.

موضوع بعدی، شباهت زیاد طراحی کلی نمای جلو و به‌خصوص چراغ‌های وزل با هیوندای توسان است. نوار کرومی معروف و قطور محصولات هوندا، حالا جای خود را به یک نوار کرومی باریک داده است که دو چراغ اصلی را به هم متصل می‌کند.

طراحی نمای جلوی هوندا وزل مدرن است و تا حدودی تهاجمی به نظر می‌رسد که با احتمال بسیار بالا موردپسند بازار ایران خواهد بود.

بررسی طراحی هوندا وزل وارداتی از نمای کناری

در نمای جانبی، یک کراس‌اوور کوپه را می‌بینید که با حجم‌پردازی مناسب و دقیق، سعی می‌کند باپرستیژ به نظر برسد که واقعا هم موفق شده است. اگر از نظر شما فونیکس FX یا گک GS3 طراحی خیلی شلوغی دارند، پس احتمالا وزل را دوست داشته باشید. رینگ‌های ۱۷ اینچی هوندا وزل هم به نوبه خود طراحی جالبی دارند اما به نظر شما، آیا به‌اندازه رینگ‌های ۱۸ اینچی فونیکس FX یا گک GS3 جذاب هستند؟

یک نکته جالب در نمای جانبی هوندا وزل، یکپارچه شدن دستگیره درهای عقب با پنجره‌هاست که قبلا هم نمونه آن را در کراس‌اووری مانند تویوتا CHR دیده بودیم.

بررسی طراحی هوندا وزل وارداتی از نمای عقب

نمای عقب هوندا وزل هرکسی را به‌شدت یاد مازراتی لوانته می‌اندازد! فرم چراغ‌های خطر، نوار کرومی که چراغ‌ها را به هم متصل می‌کند و حتی فرم و نحوه جاگیری چراغ‌های شب‌رنگ تا حد زیادی شبیه لوانته است. البته تفاوت‌هایی هم وجود دارد؛ مثلا گرافیک چراغ‌ها مدرن‌تر و جذاب‌تر از لوانته است و چراغ‌ها به‌هم‌پیوسته طراحی شده‌اند تا از ترندهای روز جا نمانند.

نمای عقب هوندا وزل دوست‌داشتنی‌تر از نمای جلوی آن است و یکی از دلایل آن هم مشخص بودن حجم‌پردازی‌های روی گلگیرها در این نماست.

مشخصات فنی وزل ۲۰۲۱

هوندا وزل یک کراس‌اوور اقتصادی است و قسمت مشخصات فنی جایی است که به‌خوبی می‌توانید این موضوع را ببینید. هوندا وزل زیر کاپوت خود یک موتور ۴ سیلندر۱.۵لیتری تنفس طبیعی دارد که حدود ۱۲۴ اسب بخار قدرت و ۱۴۵ نیوتن‌متر گشتاور تولید می‌کند.همان‌طور که از یک کراس‌اوور اقتصادی انتظار می‌رود، وزل هم به گیربکسCVT  مجهز شده که نیرو را به چرخ‌های جلو می‌فرستد

با اینکه مشخصات فنی هوندا وزل در سطح متوسطی است، اما در سیستم قوای محرکه فناوری‌های جالبی دارد. مثلا فناوری I-VTEC هوندا وزل زمان‌بندی و عملکرد سوپاپ ها را بهتر می‌کند در کنار آن سیستم کمکی پیشرفته Eco-Drive را داریم که نقطه ایده‌آلی بین قدرت و کارایی ارائه می‌دهد. گیربکس CVT وزل هم کاملا با پیشرانه هماهنگ است و چه در هنگام شروع حرکت و چه در هنگام شتاب‌گیری، بهترین استفاده را از گشتاور ارائه می‌دهد. با این همه، از وزل انتظار چالاکی چشم‌گیری نداشته باشید. شتاب ۰ تا ۱۰۰ این کراس‌اوور حدود ۱۱.۵ ثانیه است که عددی متداول و کاملا متوسط در این دسته‌بندی محسوب می‌شود.

فکر می‌کنید سواری هوندا وزل چطور است؟

سیستم تعلیق در محور جلو از نوع مک فرسون و در محور عقب از نوع نیمه‌مستقل تورشن‌بیم است. با اینکه سیستم تعلیق پیشرفته‌ای در این کراس‌اوور کوچک دیده نمی‌شود، اما در اکثر مواقع سواری واقعا نرم است؛ حتی نرم‌تر از برخی از کراس‌اوورهای چینی با سیستم تعلیق مولتی‌لینک! هوندا وزل بیشتر از اینکه این نرمی را مدیون سیستم تعلیق خود باشد، مدیون صندلی‌های جادویی (Magic Seats) خود است که به نرمی و راحتی معروف هستند. مصرف سوخت خودرو هم خوب است و براساس اعلام هوندا، در هر ۱۰۰ کیلومتر، ۶.۳ لیتر مصرف می‌کند. البته این عدد، میزان مصرف بهینه در جاده است و مصرف سوخت در جاده‌های شهری به‌طور محسوسی بیشتر است.

در مجموع، هوندا وزل چه از لحاظ عملکرد و چه از لحاظ کیفیت سواری، کاملا راضی‌کننده است؛ هرچند که نمی‌تواند شما را به «ایول» گفتن وادار کند!

یک خودرو از هزاران قطعه ریز و درشت که در هماهنگی کامل با یکدیگر کار می‌کنند تشکیل شده است. این قطعات در عین اینکه هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند اما دارای آب‌بندی یا مهر و موم هستند که این امر مانع از ورود آب، مایعات و روغن‌ها به بخش‌هایی می‌شود که نباید در آنجا حضور داشته باشند. واضح است که حضور چنین موادی در بخش‌های حیاتی یک خودرو باعث وارد شدن آسیب‌های زیادی به وسیله نقلیه خواهد شد. از جمله قطعاتی که وظیفه آب‌بندی بخش‌های مختلف یک خودرو را بر عهده دارند می‌توان به کاسه نمد اشاره کرد؛ اما کاسه نمد ماشین چیست و چه کاربردی دارد؟ برای دانستن پاسخ این سؤالات همراه ما باشید.

کاسه نمد ماشین چیست؟

کاسه نمد ماشین که با عبارت انگلیسی Radial shaft seal شناخته می‌شود قطعه‌ای است که برای آب‌بندی قطعات دوار و چرخشی همچون شفت بکار می‌رود. از جمله شناخته‌شده‌ترین کاسه‌نمدهای بکار رفته در وسایل نقلیه می‌توان به کاسه نمد فرمان، کاسه نمد پمپ هیدرولیک و اکسل و… اشاره کرد. نمونه‌های اولیه این قطعه از نمد برای درزگیری و آب‌بندی قطعات استفاده می‌کردند اما با پیشرفت تکنولوژی شاهد استفاده از متریال دیگری هستیم. همان‌طور که می‌دانید سایش و برخورد قطعات متحرک پیشرانه با یکدیگر سبب ایجاد گرما و اصطکاک می‌شود و برای کاهش دما و اصطکاک از روغن استفاده می‌شود تا قطعات آسیب نبینند. البته که این روغن نباید به سایر بخش‌ها وارد شود و به همین خاطر از کاسه نمد استفاده می‌شود.

کاربرد کاسه نمد در خودرو

کاسه نمد جدای از وظیفه اصلی خود که همان آب‌بندی و درزبندی قطعات است وظایف دیگری نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به جلوگیری از ورود آلودگی و گردوغبار به درون قطعات، جلوگیری از ورود آب به قطعات و ترکیب شدن با روغن، جلوگیری از نشتی روغن و کاهش اصطکاک و دما اشاره کرد. در حقیقت تمامی وظایف این قطعه مهم ذیل همان آب‌بندی و جلوگیری از نشتی مایعات مهم خودرو قرار می‌گیرند و بنابراین باید گفت کاسه نمد نقش مهمی در کارکرد صحیح خودرو بر عهده دارد.

اجزا و ساختار کاسه نمد

باید گفت کاسه نمد علیرغم ظاهر نسبتاً ساده‌ای که دارد از پیچیدگی خاصی برخوردار است و همین موضوع باعث قیمت بالای آن می‌شود. بسته به محل و هدف استفاده، کاسه نمد در انواع گوناگونی تولید می‌شود اما کاسه نمد ماشین در کل از سه بخش مهم فنر، نمد و واشر تشکیل شده است که در ادامه به توضیح هریک از آن‌ها می‌پردازیم:

• نمد

این بخش کاسه نمد به خاطر تحمل گرما و فشار بالا از جنس مواد مستحکم همچون لاستیک، سیلیکون و حتی چرم ساخته می‌شود.

• فنر

فنر کاسه نمد از جنس فلز است و بین نمد و واشر قرار می‌گیرد. دلیل استفاده از این قطعه نیز خاصیت ارتجاعی خواهد بود تا باعث شود قطعه موردبحث در محل خود قرار گیرد و آب‌بندی را به نحو احسن انجام دهد. شایان ذکر است محل استفاده از کاسه نمد روی جنس فنر انتخابی تأثیر خواهد داشت.

• واشر

واشر در بخش داخلی کاسه نمد ماشین قرار می‌گیرد و باعث چسبندگی کامل کاسه نمد به دیواره شفت می‌شود. همچنین واشر از ایجاد اصطکاک بین قطعات جلوگیری خواهد کرد.

انواع کاسه نمد خودرو

انواع مختلفی از کاسه‌نمدها در وسایل نقلیه بکار می‌روند و جنس و ابعاد هریک از آن‌ها با توجه به قطعات دیگر و هدف از استفاده متفاوت خواهد بود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاسه‌نمدهای خودروها اشاره می‌کنیم:

کاسه نمد پلوس

پلوس قطعه‌ای است که نیروی تولیدی پیشرانه را از دیفرانسیل گرفته و نهایتاً به چرخ‌ها می‌رساند. در حقیقت یک سمت پلوس به دیفرانسیل و سمت دیگر آن به چرخ‌های محرک خودرو متصل است. پلوس در جایگاه اتصال به چرخ‌های خودرو حالتی متحرک و مفصل مانند داشته و دلیل چنین طراحی‌ای نیز آزادی عمل بیشتر و جلوگیری از شکستگی آن است؛ اما کاسه نمد پلوس در محل اتصال پلوس و دیفرانسیل قرار می‌گیرد و باعث جلوگیری از نشت روغن دیفرانسیل یا گیربکس می‌شود. وظیفه دیگر کاسه نمد ماشین نیز ممانعت از ورود گردوخاک و آلودگی به مجموعه پلوس خواهد بود.

کاسه نمد گیربکس

از جمله مهم‌ترین کاسه‌نمدهای بکار رفته در خودروها می‌توان به کاسه نمد گیربکس اشاره کرد. همان‌طور که می‌دانید گیربکس دارای تعداد زیادی چرخ‌دنده است که سرعت و گشتاور خودرو را تنظیم می‌کنند. به دلیل وجود قطعات متحرک زیاد در گیربکس به روغن زیادی جهت روان کاری و کاهش دما نیاز خواهد بود. در اینجا از کاسه نمد گیربکس برای جلوگیری از نشت روغن استفاده می‌شود. این قطعه معمولاً در شفت‌های ورودی و خروجی گیربکس نصب می‌شود.

کاسه نمد میل‌سوپاپ

کاسه نمد میل‌سوپاپ در محل اتصال یاتاقان میل بادامک، بادامک‌ها و تسمه تایم نصب می‌شود تا از ورود روغن به سر سیلندر و خود تسمه تایم جلوگیری کند. به دلیل گرما و فشار بالا، این قطعه از جنس مواد مقاوم و بادوام ساخته می‌شود.

کاسه نمد میل‌لنگ

پیش از این در پدال به میل‌لنگ و اهمیت آن در خودرو پرداخته‌ایم. این قطعه که برای تبدیل حرکت خطی پیستون به حرکت چرخشی بکار می‌رود از دو کاسه نمد استفاده می‌کند تا از نفوذ روغن به سایر بخش‌ها از جمله شفت خروجی گیربکس و مجموعه کلاچ جلوگیری شود.

در صورت خراب بودن کاسه نمد چه آسیبی به خودرو وارد می‌شود؟

همان‌طور که گفته شد مهم‌ترین وظیفه کاسه نمد ماشین ایجاد آب‌بندی و جلوگیری از نشت مایعات به سایر بخش‌هاست. واضح است که با خرابی این قطعه شاهد نشتی روغن و یا آب خواهیم بود که این امر می‌تواند مشکلاتی را برای قطعات مهم خودرو ایجاد کند. از جمله این مشکلات می‌توان افزایش اصطکاک و داغ کردن قطعات، کمبود روغن دیفرانسیل و گیربکس، ورود خاک و گردوغبار به پلوس و… اشاره کرد. درصورتی‌که کاسه نمد خراب تعویض نشود امکان از کار افتادن قطعات یاد شده وجود خواهد داشت.

عواملی که سبب خرابی کاسه نمد ماشین می‌شوند

عوامل متعددی بر طول عمر کاسه نمد و خرابی آن تأثیر دارند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• استفاده از متریال بی‌کیفیت برای تولید کاسه نمد ماشین
• عدم نصب صحیح کاسه نمد در جایگاه مخصوص خود
• آسیب دیدن چرخ‌دنده‌ها
• خرابی واشر کاسه نمد
• عدم وجود روغن کافی در دیفرانسیل

اگرچه عوامل گوناگونی در شدت گیری این پدیده نقش دارند اما وسایل نقلیه نیز به سهم قابل‌توجهی از آلودگی هوا را به خود اختصاص می‌دهند. برای کنترل میزان آلایندگی خودروها، تست و بررسی روتین آن‌ها انجام می‌گیرد و این فرایند در کشور ما با نام معاینه فنی شناخته می‌شود. البته معاینه فنی تنها برای بررسی میزان آلایندگی وسایل نقلیه نیست و تست و آزمایشی برای تشخیص سلامت همه‌جانبه خودرو به شمار می‌رود.

در معاینه فنی خودرو علاوه بر وضعیت ظاهری و شیشه‌های خودرو، آزمون‌های آلایندگی، چراغ‌های جلو، سنجش هم‌راستایی چرخ‌ها، کارایی کمک‌فنرها، کارایی سیستم ترمز، سنجش وضعیت اتصالات فرمان و جلوبندی و بازدید زیر بندی انجام می‌شود. با توجه به اینکه قیمت خودرو و به تبع آن قیمت قطعات در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته بنابراین احتمال دارد برخی مالکان در تعمیر خودروی خود تعلل داشته باشند که این موضوع در زمینه اخذ معاینه فنی مشکلاتی را به وجود خواهد آورد.

چنانچه خودرو در یک یا چند مرحله از آزمون‌های این مراکز به دلیل نقص فنی رد شود، مالک موظف است برای رفع عیب یا عیوب خودرو به تعمیرگاه‌های معتبر رجوع کند؛ در صورت رفع نواقص فنی پس از مراجعه مجدد برچسب معاینه فنی خودرو صادر می‌شود. آزمون آلاینده‌ها در بدو ورود خودرو به سالن معاینه فنی، اندازه‌گیری میزان آلاینده‌های حاصل از احتراق پیشرانه را بیان می‌کند؛ اما در سال 1403 و بر اساس قوانین کدام خودروها باید معاینه فنی دریافت کنند؟ با ما همراه باشید تا پاسخ این سؤالات را بیابید.

کدام خودروها باید معاینه فنی دریافت کنند؟

بر اساس قانون موجود، تمامی خودروهای سواری تولید داخلی و وارداتی که عمر آن‌ها بیشتر از ۴ سال باشد ملزم به دریافت معاینه فنی هستند. به این ترتیب مالکان خودروهای تولید داخل مدل ۱۳۹۸ و قبل از آن به همراه خودروهای وارداتی سال ۲۰۱۹ می‌بایست به محض تمام شدن اعتبار برگه معاینه فنی کنونی به مراکز معتبر مراجعه کرده و نسبت به اخذ معاینه فنی اقدام نمایند. نکته قابل‌ذکر اینکه خودروهای عمومی تولید سال ۱۴۰۰ و قبل از آن نیز موظف به دریافت معاینه فنی خواهند بود. طبق قانون هر خودرویی که فاقد معاینه فنی معتبر باشد توسط پلیس راهور اعمال قانون خواهد شد.

لازم به ذکر است مالکان خودروهای دوگانه‌سوزی که عمر مخزن آن‌ها از ۶ سال گذشته است علاوه بر معاینه فنی عادی می‌بایست تست هیدرو استاتیک مختص مخزن گاز CNG را نیز انجام دهند. درصورتی‌که عمر مخزن گاز خودرو کمتر از ۶ سال باشد تنها بازدید چشمی انجام می‌شود و بعد از تائید می‌توانند از خودرو استفاده کنند. در بخش خودروهای سنگین نیز محصولاتی که عمر زیر یک سال دارند نیازی به دریافت معاینه فنی نخواهند داشت اما خودروهایی با عمر حداکثر ۱۰ سال اعتبار معاینه فنی ۶ ماه خواهند داشت و درصورتی‌که عمر خودروی سنگین از ۱۰ سال بیشتر باشد معاینه فنی آن‌ها با اعتبار ۳ ماهه صادر خواهد شد.

یکی از لوازم مصرفی خودرو که نقش مهمی در انتقال قدرت پیشرانه به چرخ ها دارد صفحه کلاچ است.در خودروهای گیربکس دستی یکی از پدال‌های مهم زیر پای راننده پدال کلاچ خواهد بود. ساده‌ترین و معمول‌ترین کاربرد کلاچ تعویض دنده است اما باید دانست کلاچ ارتباط بین پیشرانه و گیربکس را برقرار می‌کند و بدون آن حرکت خودرو ممکن نخواهد بود. در حقیقت این قطعه مهم نیروی تولیدی را از میل‌لنگ گرفته و آن را به سمت چرخ‌ها می‌فرستد. از جمله قطعات مهم کلاچ می‌توان به فلایویل، صفحه، دیسک، فنر خورشیدی و پدال کلاچ اشاره کرد. در این نوشتار ما می‌خواهیم به نشانه های تمام شدن صفحه کلاچ خودرو، زمان تعویض و… بپردازیم.

علائم خراب شدن صفحه کلاچ خودرو

همان‌طور که گفته شد کلاچ خودرو نیز همانند هر قطعه مصرفی دیگری طول عمر مشخصی دارد و با گذشت زمان نشانه های خرابی و تمام شدن آن بروز خواهد کرد؛ اما چه عواملی نشان دهنده تمام شدن صفحه کلاچ و فرا رسیدن زمان تعویض آن هستند؟

• سفت شدن پدال کلاچ

از جمله اولین علائم نشان دهنده خرابی یا تمام شدن صفحه کلاچ می‌توان به سفتی پدال اشاره کرد.

• حرکت فنری پدال

با تمام شدن صفحه کلاچ و استهلاک آن پدال حالتی فنری پیدا خواهد کرد و از نرمی‌اش کاسته خواهد شد. در این صورت پا تقریباً به عقب پرتاب می‌شود و هنگام تعویض دنده‌ها نیز صدای بیشتری از پدال کلاچ به گوش می‌رسد.

• افت توان و قدرت پیشرانه

از دیگر نشانه های تمام شدن صفحه کلاچ می‌توان به افت قدرت و شتاب پیشرانه اشاره کرد. در این حالت احساس می‌شود پیشرانه تحت‌فشار قرار دارد و به اندازه‌ای که به پیشرانه فشار وارد می‌شود خودرو به جلو حرکت نمی‌کند.

• لرزش در شروع به حرکت

وقتی صفحه کلاچ خراب شده یا به پایان عمر خود برسد شاهد لرزش‌های زیادی در زمان شروع به حرکت خواهید بود.

• خاموش نشدن خودرو در دنده دو

زمانی که هنوز عمر صفحه کلاچ به پایان نرسیده باشد اگر خودرو را در دنده دو قرار دهید و پدال کلاچ را رها کنید خودرو خاموش خواهد شد اما در صورت خرابی آن خودرو در دنده دو خاموش نمی‌شود.

• جا نرفتن مناسب دنده‌ها

یکی از علت‌های جا نرفتن دنده‌های ماشین را می‌توان تمام شدن صفحه کلاچ دانست. در این حالت نرمی اولیه تعویض دنده‌ها وجود نخواهد داشت.

عوامل خراب شدن صفحه کلاچ

در بالا به نشانه های تمام شدن صفحه کلاچ اشاره کردیم اما می‌خواهیم به عواملی که باعث این وضعیت می‌شوند را نیز معرفی کنیم.

• رانندگی پرفشار و پرشتاب

پر واضح است که وارد کردن فشار غیرعادی به خودرو سبب استهلاک بالای آن و خرابی قطعات از جمله صفحه کلاچ خواهد شد. همچنین بهتر است در سربالایی‌ها از دنده مناسب با دور موتور استفاده کنید تا دیسک و صفحه تحت‌فشار قرار نگیرند.

• حمل بار و سرنشین زیاد

درصورتی‌که میزان بار و سرنشین خودرو بیشتر از حد مجاز باشد خودرو تحت‌فشار قرار خواهد گرفت و اکثر قطعات از جمله صفحه کلاچ زودتر مستهلک خواهند شد.

• تعویض نامناسب دنده‌ها

برخی رانندگان عادت دارند دنده‌ها را بدون گرفتن کلاچ انجام دهند و یا اینکه پدال را تا انتها نفشارند. واضح است که چنین کاری اثرات مخربی روی سیستم کلاچ خواهد گذاشت و به همین خاطر ضروری است برای تعویض دنده پا را تا انتها روی پدال کلاچ فشار دهید و تا زمانی که دنده تعویض نشده است پا را از روی پدال برندارید. همچنین درگیر بودن دائمی کلاچ نیز می‌تواند به تمام شدن سریع‌تر آن منتهی شود به این صورت که برخی رانندگان پای خود را حتی به‌صورت جزئی روی پدال کلاچ نگه می‌دارند غافل از اینکه چنین کاری علاوه بر کاهش عمر صفحه کلاچ سبب افزایش فاصله توقف خودرو نیز خواهد شد.

• نگه داشتن بیش از حد پدال کلاچ

برخی افراد به ویژه رانندگان تازه‌کار عادت دارند پای خود را زمان تعویض دنده بیش از حد روی پدال نگه دارند که این کار به مرور زمان از عمر صفحه کلاچ کم خواهد کرد. به همین خاطر توصیه می‌شود پس از تکمیل فرایند تعویض دنده حتماً پای خود را به‌طور کامل از روی پدال بردارید.

چندی است که عبارت استانداردهای ۸۵ گانه صنعت خودرو ذهن خریداران را درگیر کرده است. اگرچه رعایت استانداردهای تولید هر محصول به ویژه خودرو امری ضروری و حیاتی است اما خودروسازان به بهانه اعمال این استانداردها قیمت محصولات خود را شدیداً افزایش داده‌اند که این امر موجبات نارضایتی خریداران را فراهم کرده است. جدای از این بحث، زمانی که لیست استانداردهای ۸۵ گانه صنعت خودرو را نگاه کنید به مواردی همانند دی لایت یا چراغ رانندگی در روز و همچنین پوزیشن لامپ برخواهید خورد. پیش از این مقاله آموزشی جداگانه‌ای برای دی لایت یا چراغ‌های روز روشن در پدال کار کرده‌ایم و حالا می‌خواهیم پوزیشن لامپ را خدمت شما عزیزان معرفی کنیم.

پوزیشن لامپ چیست و چه مزایایی دارد؟

این ویژگی که روشن بودن دائمی چراغ‌های عقب نیز نام دارد به تازگی در خودروهای داخلی بکار رفته و جزو الزامات سازمان استاندارد است. پوزیشن لامپ عملی مشابه دی لایت را برای چراغ‌های عقب انجام می‌دهد به این معنی که در طول روز، چراغ‌های عقب خودرو به محض استارت زدن روشن خواهند شد تا خودرو بیشتر در معرض دید سایر کاربران جاده قرار گیرد و احتمال تصادفات کمتر شود.

همان‌طور که قبلاً درباره دی لایت گفته‌ایم، وجود چراغ‌هایی با روشنایی حتی در طول روز باعث کاهش میزان تصادفات خواهد شد و یافته‌های مؤسسات ایمنی نیز مؤید این نکته است. در بسیاری از کشورها نصب دی لایت در خودروهای تولیدی الزامی است و خودروهای داخلی نیز چنین تکنولوژی‌ای را به همراه دارند. البته پوزیشن لامپ در مقایسه با دی لایت کمتر فراگیر شده هرچند وجود آن باعث افزایش ایمنی خواهد شد. در واقع این ویژگی مکمل دی لایت است و باعث دید بهتر جلو و عقب خودرو می‌شود. در خودرویی که به پوزیشن لامپ یا ویژگی روشن بودن دائمی چراغ‌های عقب مجهز باشد به محض استارت زدن چراغ‌های عقب روشن خواهد شد.

از جمله مزایای این تکنولوژی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش ایمنی و کاهش احتمال تصادفات

استفاده از دی لایت و پوزیشن لامپ باعث می‌شود رانندگان دیگر حتی در طول روز خودروها را بهتر تشخیص دهند و این امر باعث جلب‌توجه آن‌ها و کاهش احتمال تصادفات خواهد شد.

• یادآوری به راننده برای خاموش کردن خودرو

یکی دیگر از مزایای پوزیشن لامپ این است که اگر راننده هنگام توقف برای انجام اموراتی همچون خرید و… خاموش کردن خودرو را فراموش کند، روشن ماندن پوزیشن لامپ به او چنین نکته‌ای را یادآوری خواهد کرد.

• روشن کردن چراغ‌های اصلی

معمولاً به دلیل وجود دی لایت و روشن بودن دائمی پشت آمپرها گاها رانندگان فراموش می‌کنند در زمان غروب چراغ‌های خودرو را روشن کنند، به همین خاطر وجود ویژگی موردبحث باعث خواهد شد خودرو قابل‌رؤیت باشد