نوشته های بلاگ  "1403"  از "خرداد"

گاهی وجود برخی از اجزای خودرو آن‌قدر عادی و معمولی می‌شود که به دلیل واقعیِ استفاده از آن در ساخت خودرو توجه خاصی نمی‌شود. معمولا در این مواقع فکر می‌کنیم که فلان قطعه باید باشد؛ اما چرا باید باشد؟ نمی‌دانیم! بودن این قطعات چنان جا افتاده که نمی‌توان خودرویی را بدون آن‌ها تصور کرد، اما با این وجود کارایی و کاربرد دقیق‌شان نیز مشخص نیست. یکی از این قطعات را می‌توان سپر ماشین دانست. اگر خوب فکر کنید، احتمالا حتی در قدیمی‌ترین تصاویر ثبت‌شده از ابتدایی‌ترین خودروهای تولیدی نیز قطعه‌ای شبیه به سپر در آن‌ها دیده‌اید.

سپر خودرو چیست و چه تاریخچه‌ای دارد؟

سپر خودرو همان‌طور که از اسمش مشخص است، نوعی محافظ برای خودرو محسوب می‌شود؛ محافظت در برابر ضربات احتمالی. در واقع سپر ماشین قرار است از انتقال ضربات به اجزای مهم داخلی تا حدی پیشگیری کند. هر ماشین یک سپر در عقب و یکی در جلو دارد که وظیفه محافظت از آن را در دو سمت بر عهده می‌گیرند. اولین سپر در سال ۱۸۹۷ روی خودروها کار گذاشته شد. اما به کار رفتن این قطعه در بدنه خودروها از ۱۹۲۷ به صورت کاملا عمومی درآمد و از آن زمان سپر به بخشی جدانشدنی از خودروها تبدیل شد.  اولین خودروهای تولید انبوه که با سپر وارد بازار شدند فوردهای سری A بودند. سپر البته نمی‌تواند وظیفه محافظت از خودرو را به صورت ۱۰۰ درصدی انجام دهد. اما می‌تواند تا حد زیادی فشار و قدرت اولیه ضربات را دفع کند. کاربرد دیگر سپر ماشین را می‌توان زیبایی‌بخشی به ظاهر خودرو دانست. تا جایی که طراحی‌ متفاوت سپر در خودروهای مختلف بسیار مورد توجه بوده و فرم آن همواره به‌عنوان یکی اجزای اصلی بدنه در تحلیل طراحی ظاهری خودرو مورد بررسی قرار می‌گیرد. طراحان نیز به دلیل همین تأثیر ویژه سپر در ظاهر خودرو، به فرم و مدل آن دقت ویژه‌ای دارند.

جنس سپر ماشین از چیست؟

جنس سپرهای اولیه از فلز بوده است. درواقع از اولین سپری که در سال ۱۸۹۷ در خودروی شرکت چکسلواکی به‌کار رفت تا سپرهای فورد سری A و نمونه‌های بعد از آن‌ها همه از جنس فلز بودند. البته در آن سال‌ها از فلزات مختلفی برای ساخت سپر استفاده می‌شد اما خودروسازان همواره به‌دنبال ساخت سپر با مواد سبک‌تری بودند تا از وزن خودرو بکاهند. در سال ۱۹۶۸، جنرال موتورز اولین سپر پلاستیکی خودرو را طراحی و در خودروهای پونتیاک جی‌تی‌او مورد استفاده قرار داد. این سپر توسط یک تکنولوژی خاص پلاستیک‌سازی و از نوعی پلاستیک رنگی ساخته شده بود. سپر جدید علاوه‌بر وزن کمتر مزیت ضربه‌گیری بیشتر را نیز به‌همراه داشت. درواقع سپرهای فلزی با وجود استحکام بالا، با وارد آمدن هرگونه ضربه‌ای، در بهترین حالت آن را تاحدودی به بدنه منتقل می‌کردند. چرا که فاقد خاصیت ارتجاعی بودند. حالا این سپر جدید پلاستیکی، در دفع ضربات نمایش بهتری را اجرا می‌کرد.

همین واقعیت باعث شد تا در سال ۱۹۷۱ رنو از این نوع سپر در رنو ۵ استفاده کند و کاربرد سپرهای پلاستیکی رفته‌رفته رواج بیشتری داشته باشد. سپرهای جدید با معضلاتی نظیر زنگ‌زدگی، خوردگی و آسیب‌های مشابه نیز مواجه نبودند. امروزه سپرها را از ترکیب مواد پلاستیکی خاص مانند پلی کربنات، اکریلونیتریل بوتادین استایرن و پلی‌پروپیلن می‌سازند.  همچنین از پوشش‌های پلاستیکی برای تقویت قسمت‌های استیل، فلزی، آلومینیومی سپر استفاده می‌شود. سپرهای فیبرکربنی نیز گروه دیگری از تولیدات امروزی را به خود اختصاص می‌دهند. لازم به ذکر است که سپرهای پلاستیکی نیز با وجود تمامی مزایای خود معضلاتی همچون انعطاف‌پذیری بالا و انتقال ضربات به خودرو را همراه داشتند. تلاش برای رفع این معضل منجر به تولید انواع سپرهای آیرودینامیک که امروزه شاهدشان هستیم شد و ورود روش‌های جدید، تکنولوژی‌های روز و ترکیبات و فرم‌های جدید در ساخت سپر را به دنبال داشت.

انواع سپر خودرو

باتوجه به آنچه که درمورد جنس سپر گفته شد امروزه علاوه بر تنوع در طراحی، تنوع در مواد مورد استفاده در ساخت سپر نیز دیده می‌شود. سپر خودرو برهمین اساس به سه گونه مختلف تقسیم می‌شود:

• سپر فایبرگلاس
• سپر پلاستیکی
• سپر آبکاری شده

باید اضافه کرد که در گذشته سپر به عنوان بخشی جدا از بدنه روی خودرو سوا می‌شد اما در طراحی‌های امروزی سپر را به صورت یکپارچه با بدنه طراحی می‌کنند و می‌سازند. همچنین در حال حاضر سپرهای کامپوزیتی شایع‌ترین سپرهای مورد استفاده هستند که در دو نوع بر پایه پلیمر و بر پایه فلز شاهد آن‌ها هستیم. سپرهای فلزی نیز تنها در برخی خودروهای آفرود یا نظامی کاربرد دارند. البته در برخی خودروهای امروزی انواع حسگر و رادار کار گذاشته می‌شود که می‌توانند به افزایش کارایی سپر و محافظت هرچه بیشتر از بدنه و اجزای فنی خودرو کمک شایانی کنند

بخش‌های اصلی سپر ماشین

سپر در طول تاریخ ساختش چه از نظر متریال اولیه، چه روش نصب چه اجزا و تجهیزات تغییرات زیادی به خود دیده است. اما امروزه سپر را با سه بخش اصلی روی خودروها می‌بینیم. این سه بخش شامل موارد زیر می‌شود:

۱. پیشانی

این بخش در واقع قسمت ظاهری سپر را شامل می‌شود. آنچه ما از سپر روی یک خودرو می‌بینیم پیشانی سپر است. پیشانی که قسمت رویه و پوشش بیرونی سپر است، در بالابردن زیبایی ظاهری خودرو تأثیر مستقیم داشته و نقشی در بخش ضربه‌گیری ایفا نمی‌کند. پیشانی می‌تواند از جنس پلاستیک یا فلز باشد. خودروهای لوکس و گران‌قیمت معمولا از پیشانی کروم یا استیل بهره می‌برند.

۲. جاذب

این قسمت، بخش زیرین پیشانی است که جذب‌کننده ضربات محسوب می‌شود. به این ترتیب که معمولا انرژی جنبشی وارد آمده به خودرو در برخوردهای مختلف، توسط این بخش جذب و دفع می‌شود.

۳. تیرعرضی

جاذب سپر ممکن است نتواند به‌طور کامل مانع از انتقال ضربه به بدنه نشود و توانایی لازم برای دفع کامل انرژی وارده از برخورد را نداشته باشد. در این مرحله، تیر عرضی وارد عمل می‌شود. تیر عرضی بین سپر و بدنه قرار می‌گیرد و مانند یک تکیه‌گاه برای جاذب عمل می‌کند. تیرعرضی معمولا از مقاطع توخالی پروفیلی ساخته می‌شود و به جاذب در انجام وظیفه‌اش کمک می‌کند.

تیر عرضی به نوعی استخوان‌بندی سپر خودرو محسوب می‌شود و سلامت آن اهمیت ویژه‌ای دارد. سپر به کمک براکت که اتصالات مخصوصی هستند به خودرو وصل می‌شود. براکت‌ها معمولا از جنس خود سپر هستند.

اجزای سپر ماشین امروزی

گفتیم که با گذشت زمان در سپر خودرو، چه در مواد آن و چه در ظاهرش تغییرات زیادی ایجاد شده است. بر همین اساس سپر را که پیشتر تنها به شکل یک تیر فلزی در عقب و جلوی خودرو می‌دیدیم امروزه با ابعاد بزرگتر و اشکال متفاوت‌تر شاهد هستیم. سپر امروز بخش بزرگی از بدنه خودرو را در جلو و عقب به خود اختصاص می‌دهد. که از طرف بالا با صندوق عقب و یا کاپوت جلو و از طرفین با چراغ های خودرو  و گلگیرها و از سمت پایین با چراغ های مه‌شکن و توری زیر سپر و از وسط با جلو پنجره و لوگوی خودرو ممکن است در ارتباط باشد. بخش‌هایی که روی سپر یا اطراف سپر خودرو نصب می‌شوند عبارتند از:

۱.  دفیوزر

هنگامی که خودرو با سرعت بالا حرکت می‌کند، در قسمت زیرین آن فشار هوای زیادی جمع می‌شود. این فشر بخش عقب خودرو را به‌سمت بالا هدایت می‌کند. همین اعمال فشار، عدم پایداری خودرو را در سرعت‌های بالا و پیچ‌های تند به‌دنبال دارد. دیفیوزر قطعه‌ای است که زیر سپر نصب شده و به جریان هوای زیر خودرو سرعت بیشتری می‌دهد و باعث افزایش انرژی رو به پایین یا همان Down Force بیشتر می‌شود. دیفیوزر را یکی از اجزای آیرودینامیکی خودرو می‌دانند.

۲. توری هواکش

هواکشی که در نمای روبه‌روی خودرو تعبیه می‌شود خنک کاری سیستم رادیاتور، ورود بهتر هوا به داخل سیستم‌های فنی و البته کاهش دمای موتور را به‌همراه دارد. اما این هواکش نیاز به یک توری دارد تا مانع ورود اجزای خارجی به زیر کاپوت شود. هواکش و توری آن نیز از اجزایی هستند که زیر سپر تعبیه می‌شوند.

۳. چراغ مه‌شکن

این چراغ‌ها ممکن است زیر، کنار یا روی خود سپر تعبیه شوند.

۴. چراغ‌های اصلی

چراغ‌های اصلی به‌همراه قابشان معمولا کناره‌ها و بالای سپر نصب می‌شوند.

اجزای دیگری که در سپر شاهد هستیم شامل بکسل‌بند، درپوش بکسل‌بند و گارد و زه می‌شوند. این اجزا معمولا روی خود سپر هستند و گاهی مانند گارد و زه تنها جنبه تزیینی دارند.

زمانی که پشت فرمان خودرو نشسته‌اید سیستم‌های متنوعی همچون موتور، سیستم برق و سوخت‌رسانی و اگزوز با یکدیگر همکاری می‌کنند تا شما را به مقصد برسانند. بسیاری از خودروهای لوکس امروزی به بیش از ۱۰۰ سنسور مجهز شده‌اند تا همه‌چیز از فشار باد لاستیک‌ها گرفته تا میزان مایعات موتور را بررسی کنند. البته شاید ندانید که خودروهای مدرن امروزی به حدی هوشمند هستند که نه تنها می‌توانند مشکلات فنی را تشخیص دهند بلکه توانایی مراقبت از خود را نیز دارند.

حالت لیمپ Limp Mode در حقیقت تنظیمات کارخانه‌ای است که حین تشخیص یک مشکل جدی توسط ECU فعال می‌شود و سپس قدرت برخی سیستم‌های خودرو و عملکرد آن را محدود می‌سازد. با این کار از آسیب دیدن بیشتر خودرو جلوگیری شده و به راننده توصیه می‌شود که سریعاً به نمایندگی مجاز مراجعه کند. در برخی موارد حالت لیمپ می‌تواند به خاطر مشکلات کوچکی همچون خرابی یک سنسور فعال شود؛ اما در اکثر موارد شاید مشکل حادتری همچون تک کار کردن موتور، آسیب دیدن دیسک و صفحه کلاچ، خرابی سیستم خنک کاری و… باعث می‌شوند این حالت فعال گردد.

موتور خودرو یک سیستم پیچیده و دارای اجزای مختلف است. هریک از این اجزا، که ممکن است کوچک یا بزرگ و از جنس‌های مختلف باشند، در درجه اهمیت خاصی قرار دارند. اما در نهایت وظیفه این مجموعه تامین نیروی لازم برای به حرکت در آوردن خودرو است. این نیرو نیز با صورت گرفتن یک احتراق کامل و بی‌نقص در موتور تامین می‌شود. یعنی انفجاری که درون محفظه احتراق صورت می‌گیرد منبع نیروی خودرو است. محفظه احتراق به بخشی از سیلندر که شامل فضای بین پیستون و سرسیلندر می‌شود اطلاق می‌گردد. بنابراین می‌توان گفت سیلندرها، که تقریبا تمام اجزای انفجار و اتاقک احتراق را در خود جای می‌دهند از اصلی‌ترین بخش‌های موتور هستند. بر همین اساس موتورها را براساس تعداد سیلندر و آرایش آن‌ها تقسیم‌بندی می‌کنند. اما سیلندرها به خودی خود هیچ هویتی ندارند و این بلوک سیلندر است که به سیلندر موتور و حتی نحوه آرایش آن ماهیت می‌بخشد. اکنون می‌خواهیم درباره بلوک سیلندر و نقش آن در موتور بیشتر بدانیم.

بلوک سیلندر چیست و چه وظایفی در موتور خودرو دارد؟

بلوک سیلندر در واقع اسکلت و بدنه اصلی یک موتور درون سوز است که بخش اعظم حجم موتور را به خود اختصاص می‌دهد. این بخش از موتور به نوعی پایه و تکیه‌گاه اجزای دیگر نیز محسوب می‌شود به طوری که محل نصب اجزایی مانند، میل‌لنگ، رینگ پیستون، شاتون، سرسیلندر، کارتل و منیفولد گاز را در خود جای می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت فلسفه تولید و استفاده از بلوک سیلندر ایجاد یکپارچگی بین اجزای مختلف موتور به وسیله آن و تعدد در سیلندرها است. به بیان دیگر، سیلندر تقریبا اصلی‌ترین قسمت در صورت گرفتن احتراق است، اما یک سیلندر به تنهایی نمی‌تواند نیروی مورد نیاز خودرو را تامین کند و برای به حرکت در آمدن آن نیاز به قرار گرفتن سیلندرها در آرایشی منظم کنار هم است. این آرایش توسط بلوک سیلندر تنظیم می‌شود. به این صورت که بلوک سیلندر را که قطعه‌ای ساخته شده از چدن ریخته‌گری است، به گونه‌ای طراحی می‌کنند که ضمن دارا بودن فضاهای لازم برای نصب دیگر اجزا و مجراهای مورد نیاز عبور روغن و مایع خنک‌کننده، سوراخ‌هایی استوانه‌ای شکل درون خود دارد. این استوانه‌های توخالی دیواره سیلندرها را تشکیل می‌دهند. سیلندر که با قرار گرفتن واشر سرسیلندر و سرسیلندر روی بلوک و تکمیل دیواره‌ها شکل می‌گیرد، محفظه احتراق را تشکیل می‌دهد که پیستون در آن بالا و پایین رفته و ضمن فراهم آوردن تراکم لازم از مخلوط سوخت و روغن برای ایجاد احتراق، نیروی ایجاد شده از انفجار را نیز به سایر قسمت‌ها منتقل می‌کند.

اجزایی که روی بلوک سیلندر سوار می‌شوند

همانطور که گفته شد، بلوک سیلندر به عنوان تکیه‌گاه اجزای دیگر موتور مورد استفاده قرار می‌گیرد. مانند اسکلت که اعضا و بخش‌های مختلف روی آن تکیه کرده و بدن انسان شکل می‌گیرد، بلوک نیز به موتور شکل و ساختار متحد می‌دهد. ساختمان این اسکلت، پیش از سوار شدن بخش‌های متفاوت، پر از حفره‌ها و مجاری مختلف است. اما طراحی هیچ‌یک از آن‌ها بی‌هدف و بیهوده نبوده و هریک از آن‌ها کارایی خاص خود را دارند. برخی از آنها مسیر عبور آب و روغن هستند و برخی دیگر محل نصب اجزای مختلف. اجزای اصلی که روی بلوک سیلندر سوار می‌شوند به شرح زیر هستند:

کارتل روغن

انتهای بلوک سیلندر یا در واقع زیر آن نصب می‌شود. این قطعه که نام صحیح آن کارتر است ضمن محافظت از میل‌لنگ روغن موتوره داغ خارج شده از موتور را درون محفظه مخصوص خود نگه می‌دارد تا پیش از بازگشت به موتور به دمای مناسب برسند. کارتل بعد از بلوک بزرگترین بخش حجمی موتور است.

سرسیلندر

روی بلوک سوار شده و به وسیله کپه‌هایی به آن چفت می‌شود. معمولا از جنس بلوک سیلندر است و اجزایی مانند سوپاپ‌ها و شمع‌ها روی آن سوار می‌شوند.

واشر سرسیلندر

بین سرسیلندر و بلوک قرار می‌گیرد و سیلندرها را عایق بندی می‌کند. معمولا با وجود قابلیت ارتجاعی از استحکام لازم نیز برخوردار است و مقاومت دمایی بالایی دارد.

میل‌لنگ

بین کارتل و بلوک قرار می‌گیرد. در واقع زیر بلوک بخشی طراحی شده است که مخصوص قرار گرفتن میل‌لنگ است و پس از سوار شدن میل‌لنگ کارتل زیر آن نصب می‌شود. میل‌لنگ ضمن انتقال نیروی ایجاد شده از احتراق درون سیلندرها به چرخ‌ها، حرکت رفت و برگشتی موتور را به حرکت چرخشی تبدیل می‌کند. این نیرو توسط شاتون که به پیستون متصل است به میل‌لنگ منتقل می‌شود.

سینی موتور

این قطعه که فلزی یا پلاستیکی است جلوی بلوک نصب می‌شود. زنجیر تایم، دنده میل‌لنگ، دنده میل سوپاپ و مانیفولدهای سوخت روی این سینی سوار می‌شوند. علاوه‌بر این سینی از موتور در برابر وزن وارده از سوی دیگر اجزا و ضربات محافظت می‌کند.

فلایویل

در پشت بلوک سیلندر به گونه‌ای نصب می‌شود که با انتهای میل‌لنگ در ارتباط است. این قطعه که یک دیسک گردان چدنی است چرخ لنگر نیز نامیده می‌شود. فلایویل در موتور حرکت میل‌لنگ را تنظیم می‌کند.

اجزای جزئی و کوچک دیگری که روی بلوک نصب شده و به سایر قطعات  اصلی کمک می‌کنند نیز شامل واتر پمپ، پمپ بنزین و فیلتر روغن و پایه آن می‌شود. این قطعات معمولا توسط واشرها به صورت جداگانه و مجزا عایق‌بندی می‌شوند. همچنین بلوک سیلندر قطعات دیگری مانند پیستون و شاتون را درون خود جای می‌دهد.

گروه صنعتی ایران خودرو خبر از تولید و عرضه تیپ جدید و ارتقا یافته هایما اس۷ پلاس با نام هایما S7 پرو داد. این کراس اور محبوب قرار است از ماه آینده با موتور قوی‌تر و آپشن‌های جدید ترمز پارک برقی و صندلی برقی سرنشین جلو روانه بازار شده و جایگزین تیپ پلاس شود.

به گزارش آیس پارتس به نقل از ایکوپرس، خودروی جدید هایما S7 پرو با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و بهبود مصرف سوخت، در خط تولید ایران‌خودرو خراسان تولید می‌شود. این خودرو که ارتقا یافته مدل S7 پلاس است، با مصرف سوخت کم‌تر و امکانات بیش‌تری عرضه خواهد شد مدیرعامل ایران خودرو خراسان، با اشاره به استراتژی‌های گروه صنعتی ایران‌خودرو برای ارائه یک محصول جدید در هر سال، از عرضه هایما S7 پرو در پاییز امسال خبر داد.

بیژن زاهدی‌فرد افزود: هایما S7 پرو که در حال حاضر در مرحله پیش‌تولید قرار دارد، با بهره‌گیری از پیشرانه ۱.۵ لیتری توربو با پاشش مستقیم (GDI)، توان تولیدی ۱۸۸ اسب بخار و گشتاور ۲۸۰ نیوتن متر را دارد. این ویژگی‌ها باعث افزایش ۱۰ درصدی توان و ۱۸ درصدی گشتاور نسبت به مدل قبلی شده و در نتیجه شاهد کاهش هفت درصدی مصرف سوخت در این محصول جدید خواهیم بود.

وی همچنین به استفاده از گیربکس جدید شش‌سرعته اتوماتیک DAE در هایما S7 پرو اشاره کرد و افزود: این خودرو مجهز به سیستم هشدار تعویض دنده (GSI) و ترمز پارک برقی است. همچنین، صندلی سرنشین جلو به صندلی برقی چهار جهته ارتقا یافته است. این خودرو، پاییز امسال به سبد محصولات گروه صنعتی ایران خودرو افزوده خواهد شد.

مشخصات فنی، امکانات و ویژگی‌های هایما S7 پرو

هایما S7 پرو از نظر طراحی ظاهری هیچ تفاوتی با هایما S7 پلاس ندارد و تنها نوشته Pro و GDI روی درب صندوق آن اضافه شده است؛ به نظر می‌رسد طراحی قدیمی این خودرو ضعف اصلی آن در برابر محصولات دیگر چینی باشد. در قسمت داخلی نیز هایما S7 پرو همچنان بدون تغییر بوده و با همان داشبورد و کلاستر عرضه می‌شود؛ تنها تغییر مربوط به حذف اهرم ترمز دستی و جایگزینی آن با دکمه می‌شود.

هایما S7 پرو مجهز به موتور ۴ سیلندر ۱.۵ لیتری توربو است که از تکنولوژی پاشش سوخت مستقیم بهره می‌برد. این موتور می‌تواند حداکثر ۱۸۸ اسب بخار قدرت و ۲۸۰ نیوتن متر گشتاور تولید کند. این خروجی از طریق یک جعبه دنده ۶ سرعته اتوماتیک AT نسل جدید به چرخ های جلو منتقل می‌شود. پیش از این موتور ۱.۸ لیتری توربو با یک گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک بر روی هایما نصب بود و می‌توانست ۱۷۰ اسب بخار قدرت و ۲۳۰ نیوتون متر گشتاور تولید کند.

هایما S7 پرو در بخش امکانات ایمنی و رفاهی به جز در دو مورد ترمز پارک برقی و صندلی برقی شاگرد با تیپ قبلی هایما تفاوتی ندارد. از جمله امکانات این خودرو می‌توان به ترمز دیسکی جلو و عقب، سیستم‌های پایداری خودرو در هنگام ترمزگیری (EBD،ABS، HSA، ESP، TCS)، چهار کیسه هوای ایمنی (سرنشینان و جانبی جلو)، فرمان کمکی برقی، تهویه مطبوع اتوماتیک، صفحه نمایش لمسی ۸ اینچی، پنل لمسی ۸ اینچی کنترل سیستم تهویه، مسیریاب، میرورلینک و بلوتوث، آینه‌های جانبی تاشوی برقی، آینه وسط ضد انعکاس نور با قابلیت نمایش فاصله عقب تا مانع و نمایش فشار باد تایرها، فرمان چرمی با کلیدهای کنترلی، دوربین ۳۶۰ درجه، سنسور دنده عقب، کروز کنترل، صندلی برقی ۸ حالته راننده و ۴ حالته برقی سرنشین جلو، سنسور نور و باران و دکمه و ورود بدون کلید و ترمز پارک برقی اشاره کرد.

جلوبندی از مهم‌ترین سیستم‌های فنی خودرو است که حساسیت‌های خاص خود را هم دارد. در واقع به مجموعه‌ سیستم چرخ و سیستم تعلیق خودرو که هر کدام از اجزا و قسمت‌های مختلفی برخوردارند جلوبندی گفته می‌شود. در این میان سیستم فرمان نیز به نوعی جلوبندی را تکمیل می‌کند. تمام قطعات و بخش‌های جلوبندی مربوط به هر یک از این سیستم‌ها هم که باشند به نوعی با یکدیگر در ارتباطند و برعملکرد یکدیگر تاثیر مستقیم دارند. گاهی ممکن است برخی قطعات نیز از اجزای هر دو سیستم جلوبندی محسوب ‌شوند و در هر دو نقشی کلیدی ایفا ‌کنند.

یکی از این قطعات سگ دست یا سگدست است که در کنار شغال دست وظایف خود را در جلوبندی و مجموعه‌ سیستم فرمان و تعلیق انجام می‌دهد. این دو قطعه که اسامی عجیب و غیر معمولی هم دارند برای تعمیرکاران آشنا و شناخته هستند. اکنون می‌خواهیم به بررسی این سگ‌ دست و عملکردش بپردازیم. در پایان اشاره‌ای هم به نقش مهم شغال‌ دست شده است.

سگ دست چیست و چه وظایفی دارد؟

سگ دست را می‌توان در واقع یکی از اجزای سیستم چرخ خودرو دانست که وزن اتاق و بدنه را به زمین و چرخ‌ها منتقل می‌کند. این قطعه که به نشیمنگاه چرخ نیز معروف است روی محور فرمان که اکسل یا سیبک است نصب می‌شود و چرخیدن چرخ‌ها حول این محور را ممکن می‌سازد. این قطعه‌ فلزی کوچک و ارزان نقشی محوری در جلوبندی خودرو ایفا می‌کند. به این ترتیب که مانند یک لولا، نقطه‌ اتصال دیسک‌های ترمز، کمک فنرها و اتصالات آن‌ها شده و این قطعات را به هم مرتبط می‌سازد.

هندلینگ راحت خودرو کاملا وابسته به کیفیت عملکرد جلوبندی آن است و سگ دست تقریبا کلیدی‌ترین بخش جلوبندی محسوب می‌شود که بخشی از اجزای چرخ و سیستم تعلیق روی آن بسته می‌شود. سگدست را از جنس چدن به روش ریخته‌گری می‌سازند. وظایف سگ‌دست به صورت اجمالی به این شرح است:

• نگهداری چرخ‌ها
• نقطه‌ تلاقی دیسک‌های ترمز، فرمان، توپی و دیگر اتصالات چرخ‌ها
• محل اتصالات میل کمک در سیستم تعلیق مک‌فرسون
• به حرکت درآوردن چرخ‌ها در مسیر مورد نظر راننده
• لولایی برای چرخیدن چرخ روی محور فرمان
• وسیله‌‌ای برای یاتاقان بندی چرخ حول محورش

سگ‌ دست به وسیله یک پین نسبتا بزرگ روی محور خودرو لولا می‌شود و به این ترتیب قابلیت حرکت نسبت به آن را پیدا می‌کند. در این میان دو سر خود سگ دست نیز متحرک است و قابلیت حرکت به چپ و راست را دارد. سگ دست خود توسط کمک‌ها و سیبک‌ها به طبق وصل می‌شود.

انواع سگ دست

سگ دست برای خودروهای مختلف در اندازه‌های متفاوت تولید می‌شود و با توجه به موقعیت قطعاتی که به بازوهای آن متصل می‌شوند، زوایای این بازوها از یکدیگر نیز ممکن است در مورد خودروهای مختلف تغییر کند. بنابراین هنگام تهیه‌ این قطعه باید با توجه به مدل خودرو اقدام به تهیه‌ آن کرد. اما به غیر از این تفاوت، سگ‌ دست چرخ‌های جلو با سگدست چرخ‌های عقب متفاوت است. چرا که سگ‌ دست‌های چرخ جلو وظیفه‌ زاویه دادن به آن‌ها را نیز برعهده دارند، اما چرخ‌های ثابت عقب نیاز به بازوی فرمان پذیر سگ دست ندارند.

آشنایی با سگ دست چرخ جلو

سگ دست چرخ جلو نقش یک رابط برای انتقال قدرت گیربکس به چرخ‌ها را نیز برعهده دارد. بنابراین قطعاتی که به آن وصل می‌شوند عبارتند از:

∗ پلوس و کاور پلوس

پلوس که وظیفه‌ انتقال قدرت گیربکس به چرخ‌ها را دارد در مرکز سگ دست سوار شده و سپس کاور پلوس که وظیفه‌ جلوگیری از نشست آلودگی‌ها و گرد و خاک روی محل اتصال پلوس و سگدست را دارد روی این دو را می‌پوشاند. این کاور نیز از جنس لاستیکی و ارتجاعی است و در مرکز سگ دست نصب می‌شود.

∗ بلبرینگ چرخ

بلبرینگ که خود دو بخش ثابت و متحرک دارد به نحوی روی سگ دست سوار می‌شود که امکان تحرکش حفظ شود. به این ترتیب که بخش متحرک به وسیله‌ دو ردیف ساچمه امکان چرخش و حرکتش را نسبت به قسمت ثابت حفظ می‌کند و بخش ثابت نیز با پیچ و مهره به سگ دست وصل می‌شود. ۴ سوراخ روی بازوهای سگ دست جهت اتصال بخش ثابت بلبرینگ تعبیه می‌شود و در صورت رزوه شدن آن نیازی به مهره برای محکم کردن این پیچ‌ها نیست.

∗ دیسک ترمز

این قسمت نیز که روی بخش متحرک بلبرینگ سوار می‌شود و به صورت مداوم با چرخش چرخ‌ها حرکت می‌کند دارای کاوری است که این کاور روی سگ دست سوار می‌شود.

بنابراین به این ترتیب روی سگدست چرخ جلو ابتدا کاور دیسک ترمز، سپس بلبرینگ و پس از آن دیسک ترمز سوار می‌شوند. این قطعات که به‌ترتیب و پشت هم قرار دارند ارتباط سگ دست و رینگ و لاستیک را نیز از طریق دیسک برقرار می‌کنند.

آشنایی با سگ دست چرخ عقب

در این مجموعه از پلوس و اتصالات آن و بلبرینگ و پیچ و مهره‌هایش خبری نیست. به همین نسبت بازوهای اتصال بلبرینگ نیز از این قطعه حذف می‌شوند. بنابراین ظاهر آن به شکل مخروطی درمی‌آید. این سگ دست‌ها برای تحرک چرخ‌های عقب در خودروها دو دیفرانسیل به نوعی طراحی می‌شوند که پلوس از مرکز آن‌ها گذر کند.

علائم خرابی سگ دست

سگدست از جمله قطعات کم استهلاک خودرو است که معمولا در اثر ضربه، فشار یا دلایلی نظیر این که عموما در اثر تصادف ایجاد می‌شود، آسیب می‌بیند. بیشترین تاثیر خرابی و آسیب سگ دست روی زاویه‌ی چرخ‌ها نمایان می‌شود. به این ترتیب که فرمان تمایل به کشیده شدن و چرخیدن به یک سمت را دارد. این حالت ممکن است موجب آسیب به طبق‌ها و فنرها شده و تنظیم جلوبندی را نیز به طور کامل به هم بریزد. از آنجا که سگدست قطعه‌ای ارزان‌قیمت و در دسترس است و تعویض آن نیز چندان پر دردسر نیست در این مواقع پیشنهاد به تعویض آن می‌شود.

شغال دست چیست؟

این قطعه که به علت شکل ظاهری‌اش به این نام خوانده می‌شود وظیفه‌ انتقال نیرو به سگ دست را دارد. در واقع شغال دست به سگ دست در انجام وظایفش کمک می‌کند به این ترتیب که سیبک فرمان، میل فرمان و میل کمک توسط شغال دست به سگدست متصل می‌شود. شغال دست نیز مانند سگ دست از جنس چدن است و احتمال شکستن آن در اثر ضربه یا فشار وجود دارد که در این صورت تعویض آن توصیه می‌شود.

خودروهای مدرن امروزی، راهکارهای تازه‌ای برای جلوگیری از سرقت ارائه می‌کنند. یکی از این امکانات هم ایموبلایزرها (Immobilizer) هستند. ایموبلایزر خودرو در واقع، سیستمی ضدسرقت است که با وجود آن امکان استارت‌زدن خودرو برای سارق و روشن‌کردنش وجود ندارد.

عملکرد ایموبلایزر خودرو چگونه است؟

بسیاری از خودروهای مدرن مجهز به سوئیچ‌های ایموبلایزر هستند. با وجود آنها، قفلی نرم‌افزاری روی رایانه خودرو گذاشته می‌شود. در نتیجه، روشن‌شدن موتور ممکن نخواهد بود. به‌عبارت ساده‌تر، قفل نرم‌افزاری تعبیه‌شده روی خودرو مانع از روشن‌شدن موتور می‌شود.

تا زمانی که قفل نرم‌افزاری باز نشود، خودرو استارت نمی‌خورد و روشن نمی‌شود. سوئیچ را که می‌چرخانید، تنها در صورتی خودرو روشن می‌شود که کد ورودی با کد تعیین‌شده در بخش نرم‌افزاری خودرو یکسان باشد. فقط سوئیچی می‌تواند خودرو را روشن کند که دارای کد یا همان رمز مشابه رمز موجود در برنامه رایانه‌ای وسیله باشد.

برد الکترونیک یا UCH وظیفه کنترل تجهیزات ایموبلایزر را به‌عهده دارد. آنتن ترانسپاندری هم در سیستم موجود است که کد ثبت‌شده در رایانه را دریافت می‌کند و آن را به UCH انتقال می‌دهد. رایانه خودرو یا ECU هم کد یکسان با سوئیچ را در خود ذخیره کرده است و آن را برای مقایسه در اختیار UCH قرار می‌دهد.

با بازشدن سوئیچ، سیستم کنترل تجهیزات یا همان UCH به‌کمک میدان مغناطیسی از چیپی در ECU درخواست ارائه کد ثبت‌شده را می‌کند. میدان مغناطیسی مذکور هم به‌وسیله یک ترانسپاندر ایجاد می‌شود. اطلاعات میان چیپ و سوئیچ را ترانسپاندر تبادل می‌کند. رایانه که کد را در خود ذخیره دارد، آن را برای UCH می‌فرستد. اگر کدها با یکدیگر مطابقت داشته باشند، موتور مجوز روشن‌شدن را از ECU می‌گیرد.

سیستم ایموبلایزر چه بخش‌هایی دارد؟

سیستم ایموبلایزر خودرو بخش‌های مختلفی دارد:

• بورد موجود در سوئیچ خودرو ؛
• حافظه سوئیچ؛
• بورد ایموبلایزر در زیر فرمان؛
• قفل نرم‌افزاری موجود در رایانه خودرو.

خودروهای مجهز به این سیستم در زمان تولید، روی سوئیچ خود رمز مخصوصی دریافت می‌کنند. این رمز با سیستم ضدسرقت هم‌خوانی دارد. با چرخش سوئیچ، اطلاعات کد پردازش می‌شود و مقایسه‌ای برای بررسی یکسان‌بودن کد رمز ورودی و کد موجود در رایانه خودرو صورت می‌گیرد.

اگر مطابقتی میان کدها وجود نداشته باشد، خودرو روشن نخواهد شد. با خرید خودرویی مجهز به این سیستم، در صورت درخواست شما و احراز هویت، کد مربوط به سوئیچ در اختیارتان قرار می‌گیرد.

انواع ایموبلایزر

با توجه به نوع دستگاه فعال‌کننده، تمام دستگاه‌های ایموبلایزر را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:

ایموبلایزرهای مبتنی بر تماس

ایموبلایزرهای مبتنی بر تماس به انواعی گفته می‌شود که برای خلع سلاح خودرو به فعال‌سازی دستی نیاز دارند. می‌توان دستگاه‌های مبتنی بر تماس را به روش کلیک بر روی دکمه مخصوص نصب شده، با وارد کردن دستی کد، با استفاده از کارت کلید، ریموت کنترل از راه دور و… فعال کرد.

بدون نیاز به تماس

دستگاه‌هایی که صرف‌نظر از اقدامات مالک در حالت خودکار کار می‌کنند، ایموبلایزرهای بدون تماس هستند. ایموبلایزرهای بدون تماس به‌محض ورود به خودرو، با استفاده از یک چراغ ویژه به شعاع تشخیص، به‌طور خودکار مالک را تشخیص می‌دهند. بیشتر اوقات، صاحب خودرو با ایموبلایزر بدون تماس، حتی متوجه نمی‌شود که چنین وسیله‌ای در خودروی او درحال کار است.

در حالت جزئی‌تر، ایموبلایزر به انواع زیر تقسیم می‌شود:

ایموبلایزر دوربرد بدون تماس

این نوع ایموبلایزر، ابزاری کاربردی و  مناسب با برد پنج تا ده متر است. گیرنده در فضای زیر پیشرانه نصب شده است و فرستنده جمع‌وجور آن جدا از کلیدهای خودرو پوشیده شده و از فاصله دور قابل خواندن است. این دسته از ایموبلایزرها به عملکرد ضدسرقت مجهز هستند و در صورت اقدام به ورود اجباری به خودرو با اعمال خشونت‌آمیز علیه راننده، در لحظه معینی پیشرانه را خاموش می‌کند.

ایموبلایزر کوتاه برد بدون تماس

در این مدل، بلوکِ خواندن در فضای زیر پیشرانه قرار دارد. راننده با سوار شدن به خودرو، فرستنده را به مکان خاصی می‌آورد و پیشرانه را روشن می‌کند. هر بار که خودرو را روشن می‌کنید باید این کار را انجام دهید. نقطعه ضعف اصلی این نوع ایموبلایزر این است که هر بار برای شروع کار باید در عملکرد ایموبلایزر دخالت کنید.

ایموبلایزر تماسی

این دستگاه به وسیله نوعی برچسب و ریدر اینترکام کار می‌کند. گیرنده در فضای پیشرانه نصب شده است و برای روشن کردن خودرو باید برچسب را روی ریدر قرار دهید. نکته منفی این ایموبلایزر  این است که باید به همراه کلید ماشین نگه داشته شود و اینکه هرکسی آن را در اختیار داشته باشد، به ماشین نیز دسترسی کامل دارد.

ایموبلایزر با کنترل قفل کاپوت

مدل‌های خاصی از ایموبلایزرهای بدون تماس، قفل الکترومکانیکی کاپوت را هم دارند. هنگامی که برچسب در ناحیه دید گیرنده قرار می‌گیرد، قفل باز می‌شود. بعضی از دستگاه‌ها می‌توانند مالک را با اثر انگشت تشخیص دهند.

نقش امنیتی ایموبلایزر در خودرو چیست؟

ایموبلایزرها می‌توانند اقدامات زیر را در راستای تأمین امنیت خودرو انجام بدهند:

• قطع جرقه شمع‌ها؛
• جلوگیری از پاشش سوخت؛
• قطع برق پمپ بنزین و انژکتورهای خودرو؛
• قطع‌کردن برق با چرخش سوئیچ.

در صورت دسترسی غیرمجاز به خودرو، ایموبلایزر مداخله می‌کند. این سیستم ضدسرقت با تحت‌نظرداشتن سیستم سوخت رسانی، سیستم جرقه‌زنی شمع‌ها و موتور استارت مانع از دزدیده‌شدن خودرو می‌شود.

بیش از ۱۰ میلیون نفر سیگاری در کشور داریم که هرکدام روزانه به‌طور متوسط ۸ تا ۱۰ نخ سیگار می‌کشند. اگرچه مطابق قانون، سیگار کشیدن در وسایل نقلیه عمومی مثل تاکسی‌ها ممنوع است، اما به‌هرحال، ممکن است گاهی کابین خودرو بوی سیگار بگیرد و بهتر است هرچه زودتر برای از بین بردنش اقدام کنید. از بین بردن بوی سیگار از ماشین به چند دلیل اهمیت دارد؛ اول اینکه ماندن بوی سیگار در داخل خودرو و استشمام مداوم بو، آسیب زیادی به سلامتی‌تان می‌زند. از طرف دیگر، اگر با خودرو مسافر جابه‌جا می‌کنید، بوی بد سیگار می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر میزان رضایت مسافرین‌تان بگذارد. شما که نمی‌خواهید درآمدتان به‌خاطر بوی بد سیگار کم شود!

۱. اسپری سرکه سفید؛ یکی از بهترین راه‌های از بین بردن بوی سیگار داخل خودرو

سرکه سفید یکی از بهترین راه‌ها برای از بین بردن بوی سیگار داخل ماشین است. سرکه سفید با خاصیت بوزدایی قوی‌ای که دارد، خیلی سریع اثر می‌کند و بوی سیگار داخل کابین را از بین می‌برد. کافی است مقداری سرکه سفید را با آب مخلوط و داخل خودرو و روی شیشه‌ها اسپری کنید یا مقداری از آن را از شب تا صبح داخل خودرو بگذارید تا اثری از بوی سیگار باقی نگذارد.

۲. استفاده از خوشبوکننده‌های داخل خودرو

استفاده از خوشبوکننده در کم کردن بوی سیگار از ماشین تأثیرگذار است، اما این نکته را باید در نظر داشته باشید که گاهی بوی سیگار با بوی خوشبوکننده ترکیب می‌شود و نتیجه آن اصلا خوشایند نیست!

بهتر است خوشبوکننده را داخل فیلتر هوای خودرو اسپری کنید یا آن را روی فیلتر نصب کنید. اگر برای مدتی طولانی سیگار کشیده‌اید و خودرو بوی سیگار گرفته است، احتمالا باید فیلتر هوا را عوض کنید.

۳. استفاده از زغال

از زغال برای گرفتن بوی یخچال استفاده می‌شود، اما می‌توان از آن در داخل خودرو و برای از بین بردن بوی سیگار هم استفاده کرد. زغال خاصیت جذب‌کنندگی بو دارد و اگر تکه‌ای از آن را داخل کابین خودرو بگذارید، اثری از بوی سیگار باقی نمی‌گذارد! بهتر است که اجازه دهید یک شبانه‌روز یا حتی بیشتر، زغال داخل خودرو بماند تا بهترین نتیجه را بگیرید.

۴. استفاده از پودر یا دانه‌های قهوه

قهوه با عطری که دارد، به‌خوبی می‌تواند اثر بوهای دیگر را خنثی کند. دلیل گذاشتن پودر قهوه روی میز کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌ها هم همین است. اگر به بوی قهوه حساس نیستید، مقداری از آن را داخل ظرف کوچکی بریزید و داخل خودرو بگذارید تا معجزه‌اش را در از بین بردن بوی سیگار ببینید! بهتر است که اجازه دهید قهوه بیشتر از ۱۲ ساعت داخل خودرو بماند تا بهتر اثر کند.

۵. استفاده از دارچین

قرار دادن تکه‌ای چوب دارچین داخل کابین خودرو یا حل کردن پودر آن داخل آب و اسپری کردن آن داخل خودرو می‌تواند بوی سیگار را تا حد زیادی از بین ببرد. بهتر است بعد از اسپری دارچین، درب و پنجره‌ها را ببندید تا بوی سیگار بهتر جذب دارچین شود.

۶. تمیز کردن خودرو

گاهی، علت بوی سیگار از خودرو، وجود ته‌سیگار در داخل کابین است! برای همین، یک راهِ مقابله با بوی سیگار داخل خودرو این است که کابین و لوازم آن را تمیز کنید. بعد از اینکه خودرو را تمیز کردید، به‌مدت نیم‌ساعت تمامی درب‌ها را باز کنید تا بوی سیگار کامل از بین برود.

۷. استفاده از جوش شیرین

جوش شیرین ماده دیگری است که در جذب و از بین بردن بوی سیگار داخل خودرو می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد. کافی است مقداری جوش شیرین روی روکش و بخش‌های مختلف خودرو بریزید و سپس آن را با فرچه کامل تمیز کنید. با نفوذ جوش شیرین به داخل پرزهای صندلی‌های داخل خودرو، نه‌تنها بوی سیگار بلکه آلودگی‌ها و کثیفی‌ها هم از بین می‌روند.

۸. استفاده از زیرسیگاری جیبی

بخش زیادی از بوی سیگار، از فیلتر آن بلند می‌شود. اگر از زیرسیگاری خودرو استفاده می‌کنید، طبیعی است که بعد از مدتی بوی سیگار داخل خودرو را پُر کند. پس چکار کنیم؟ ته سیگاری را از پنجره بیرون بیندازیم؟! قطعا خیر! به‌جای آن، از زیرسیگاری جیبی استفاده کنید. این زیرسیگاری‌ها به‌طور کامل سیگار و بوی اضافی آن را به خود می‌گیرند.

۹. استفاده از مرکبات

یکی دیگر از روش‌های کم کردن بوی سیگار از ماشین، استفاده از مرکباتی مثل لیمو ترش یا پوست نارنگی است. این میوه‌ها بوی بد سیگار را جذب و عطر خود را در فضا پخش می‌کنند. البته تأثیر این روش به‌اندازه دیگر روش‌هایی که معرفی کردیم، نیست.

۱۰. استفاده از روزنامه داخل خودرو

به نظر شما چرا داخل کیف و کفش نو را پر از روزنامه می‌کنند؟ البته که یکی از دلایل آن، حفظ شکل اصلی کیف و کفش است. اما دلیل دیگرش این است که روزنامه می‌تواند بوی مواد پلاستیکی و شیمیایی را به‌خوبی به خود جذب کند! اگر شما هم تکه‌های روزنامه را داخل ماشین بگذارید، می‌توانید تا حد زیادی بوی بد سیگار را از بین ببرید.

این روزها، استفاده از تجهیزات ایمنی متعدد در خودروهای شهری و روزمره به یک رقابت در بین کمپانی‌های مختلف تبدیل شده است. روزگاری بهترین تجهیزات ایمنی خودروهای شهری و سواری‌های خانوادگی به کار بردن کمربند ایمنی و ایربگ‌ دوگانه بود. اما امروزه شاهد تنوع عملکرد همین کمربندهای ایمنی و افزایش تعداد ایربگ‌ها در جایگاه‌های مختلف هستیم. این تنوع و پیشرفت در تجهیزات دیگری مانند انواع دوربین‌ها و رادارها نیز دیده می‌شود. تا جایی که لیست بلندی از رادارهای عقب، جلو، ۳۶۰ درجه و سنسورهای تشخیص جسم متحرک و تشخیص خواب‌آلودگی راننده در بسیاری خودروهای مدرن شهری شاهد هستیم. یکی از جدیدترین تکنولوژی‌های روز موجود در خودروها، نایت ویژن یا سیستم دید در شب خودرو است.

سیستم دید در شب خودرو چیست؟

تکنولوژی دید در شب به‌طور کلی قدمتی بیش از یک قرن در دنیا دارد. اما استفاده از آن در صنعت خودروسازی عمری ۲۰ ساله دارد. جنرال موتورز اولین کمپانی خودروسازی بود که این تکنولوژی را در برخی نمونه‌های کادیلاک به‌کار گرفت. تکنولوژی به‌کار گرفته شده توسط جنرال موتور از نوع حرارتی بود و کیفیت اجرایی چندانی نداشت.

به‌طور کلی تکنولوژی‌های دید در شب از دو نوع حرارتی و تشخیص فوتون هستند. نمونه‌های حرارتی در تمامی سطوح دقت عمل و وضوح لازم را ندارند. اما معمولا از این نوع در خودروسازی استفاده می‌شود. پس از جنرال‌موتورز تویوتا سعی کرد تا در خودروهای لوکس خود یعنی لکسوس این تکنولوژی را به کار بگیرد. اما لکسوس نیز نتوانست با دوربین نایت ویژن خود سروصدای چندانی به پا کند. قدم بعدی را مرسدس بنز و ب‌ام‌و در آلمان برداشتند و این‌بار شرایط تکنولوژی نایت ویژن در خودروسازی بهبود چشمگیری پیدا کرد. به‌طوری که از سال ۲۰۰۶ دوربین‌های دید در شب در بسیاری خودروهای این دو کمپانی عرضه می‌شود. البته تکنولوژی‌های به‌کار گرفته شده برای این دوربین‌ها در هر یک از دو کمپانی متفاوت است. ب‌ام‌و از تکنولوژی حرارتی و مرسدس بنز از مدل‌های تشخیص  فوتون بهره می‌برد.

کارکرد سیستم دید در شب خودرو

مهمترین کاربرد تکنولوژی نایت ویژن، ایجاد امکان رانندگی در مسیرهای کاملا تاریک و بدون چراغ در طول شب است. به کمک این تکنولوژی که با استفاده از سیستم مادون قرمز کار می‌کند، می‌توان حتی در تاریکی موانع و اجسام چند متر دورتر را تشخیص داد. تصاویر دوربین نایت ویژن برروی مانیتور مرکزی خودرو پخش می‌شود و راننده با توجه به آن می‌تواند در رانندگی در مسیر ادامه دهد.

تصاویر ارسال شده از سوی دوربین نایت ویژن کیفیت چندانی ندارند و معمولا شبیه به تصویر نگاتیو عکاسی هستند اما همین تصاویر با تشخیص اجسام موجود در مسیر ایمنی راننده و سرنشینان را تأمین می‌کنند. ضمن اینکه ایمنی عابران و حیواناتی که در طول شب از مسیر عبور می‌کند نیز بیش از پیش تأمین می‌شود. بنابراین کاربرد مهم دیگر این تکنولوژی افزایش ایمنی است. البته برخی از دوربین‌های نایت ویژن قدرت تشخیص اجسام را ندارند و ممکن است امکان تمیز دادن بین یک حیوان مرده با یک تکه سنگ را برای راننده ایجاد نکنند.

نحوه عملکرد دوربین‌های نایت ویژن

دوربین به‌کار رفته در سیستم دید در شب یا همان دوربین نایت ویژن با استفاده از لنز‌های NVD سه رنگ اصلی را به یک رنگ (خاکستری) تبدیل می‌کند. عملکرد لنزهای NVD به شکلی است که از طریق سه رنگ اصلی ، روشنایی یا تاریکی را به نمایش می‌گذارد، از همین رو تصویری که از این لنز‌ها مشاهده می‌کنیم به شکلی است که اجسام و المان‌های مختلف بر اساس روشنایی که تولید می‌کنند از هم جدا می‌شوند و با آنالیزی که توسط این لنزها انجام می‌شود هرچه رنگ‌دانه‌های یک جسم پررنگ‌تر باشد، تصویر منعکس شده توسط لنز‌های NVD برای راننده در نمایشگر خودرو، روشن‌تر است. در سیستم دید در شب از نور مادون قرمز استفاده شده که علاوه بر نامرئی‌بودن می‌تواند موانع متحرک را از روی گرمای بدنشان تشخیص دهد. این سیستم که با توجه به طول موجش در۳ بازه مادون قرمز نزدیک (NIR)، مادون قرمز متوسط (MIR) و مادون قرمز دور (FIR) طبقه‌بندی می‌شود در دو نوع فعال و غیرفعال به بازار ارائه می گردد.

تکنولوژی دید در شب از نوع فعال یا اکتیو

سیستم فعال یا همان NIR با پخش کردن نور مادون‌قرمز، مشابه سیستم‌های نظامی، شب را برای شما روشن می‌کند. در این مدل، پخش نور مادون قرمز توسط چراغ مخصوص، در پرتوی خاص (NIR) صورت می‌گیرد. این نور به اجسام موجود در جاده برخورد کرده و بازتاب حاصل از این برخورد را توسط آشکارساز به‌روی نمایشگر برمی‌گرداند.

در این سیستم  تصاویر با رزولوشن و وضوح بسیار بالا ارسال می‌شوند. به‌طوری‌که در آن می‌توان اشیا و اجسام را با جزئیات مشاهده کرد؛ اما ایراد اصلی نایت ویژن اکتیو، عملکرد ضعیف آن‌ در هنگام باران و نیز مه است. البته این سیستم به تغییرات دمایی هوا حساسیت ندارد. دوربین در این سیستم ممکن است پشت آینه مرکزی نصب شود یا در جلو پنجره خودرو. این سیستم به‌دلیل برد ۲۰۰ تا ۵۰۰ متری‌اش مشتریان خاصی را به‌دنبال خود می‌کشد. البته این برد تقریبا کارایی آن را در سرعت‌های بالا کاملا از بین می‌برد. استفاده از سیستم اکتیو نایت ویژن در کمپانی‌های مرسدس بنز و لکسوس مرسوم است. با این تفاوت که تصاویر در خودروهای لکسوس رنگی است و در مرسدس بنزها تصاویر سیاه و سفید ارائه می‌شود.

تکنولوژی نایت ویژن از نوع غیر فعال یا پسیو

در تکنولوژی دید در شب غیرفعال یا نایت ویژن پسیو، با استفاده از روش نظامی دوربین‌های حرارتی اقدام به مشاهده جانداران و اجسام می‌کنند. در این سیستم لنز‌های NVD در جلو پنجره خودرو نصب شده و طیف مادون قرمز را ضبط کرده و در نمایشگر به تصویر می‌کشد. این سیستم قادر به تشخیص موجودات جاندار است. این سیستم وضوح پایینی دارد و در شرایط آب‌وهوایی گرم، عملکرد ضعیفی را به نمایش می‌گذارد، ولی به دلیل بُرد بالای ۱۰۰۰ متری که فراهم می‌کند، برای بسیاری گزینه اول و آخر است. ب‌ام‌و و آئودی از مهمترین کمپانی‌هایی هستند که از این مدل تکنولوژی دید در شب در خودروهای خود استفاده می‌کنند. دی‌اس و هوندا نیز دیگر کمپانی‌هایی هستند که اخیرا استفاده از این سیستم را در تولیدات خود جای داده‌اند.

مزایا و معایب سیستم دید در شب خودرو  (نایت ویژن)

سیستم نایت ویژن ضعف بینایی انسان را در تاریکی و شب و نور کم جبران می‌کند و به راننده این امکان را می‌دهد که با ایمنی بیشتر در تاریکی رانندگی کند. این مزیت فرصت برای واکنش‌های لازم را به راننده می‌دهد. اما این تکنولوژی به دلیل جوان بودن در خودروسازی، هنوز نواقص و معایب متعددی دارد. بزرگترین عیب این سیستم را می‌توان گران بودن آن دانست. به همین دلیل تنها در خودروهای لوکس شاهد آن هستیم.

نقطه‌ضعف دیگر نایت ویژن، اشباع شدن تصویر به‌واسطه نزدیک شدن اجسام یا افراد به دوربین است. به این معنی که در صورت نزدیک شدن افراد به دوربین ممکن است صورت آنها به‌طور کامل روشن به نظر برسد که امکان تشخیص صورت را کاهش خواهد داد. این مشکل به دلیل پرتاب زیاد نور به سمت دوربین در فاصله نزدیک و سیاه و سفید بودن تصویر است. همچنین، سطوح فلزی و شیشه‌ای نور مادون‌قرمز را به نحوی متفاوت از نور مرئی منعکس می‌کنند. این موضوع باعث خواهد شد امکان دیدن اجسام پشت شیشه کاهش یابد یا پلاک خودروها بر اثر انعکاس امواج مادون‌قرمز به‌صورت کاملا روشن به‌نظر برسد. همچنین برد واقعا مفید دوربین‌های دید در شب معمولا بیش از ۲۰۰ متر نیست و درصورتی‌که محیط کاملا تاریک و باز باشد این برد کمتر نیز خواهد شد.

یکی از مهم‌ترین موضوعات حال حاضر در صنعت خودروسازی جهانی، کاهش مصرف سوخت خودروها است. وضع قوانین آلایندگی سخت‌گیرانه از سوی دولت‌ها باعث شده خودروسازان با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های جدید مثل سیستم‌های هیبریدی، مصرف سوخت خودروهای خود را کاهش دهند. در کشورمان اما اوضاع متفاوت است و خودروهای ایرانی از پیشرانه‌های قدیمی و کم‌بازده استفاده می‌کنند که پیشینهٔ آن‌ها به چند دهه قبل بازمی‌گردد و از تکنولوژی‌های روز بی‌بهره هستند. این موضوع باعث شده خودروهای ایرانی در قیاس با مدل‌های هم‌ردهٔ جهانی مصرف سوخت بسیار بالاتری داشته باشند که این به معنای سوزاندن سالانه میلیون‌ها لیتر سوخت اضافی از منابع کشور خواهد بود. بااین‌حال، در بین همین خودروهای داخلی هم برخی مدل‌ها مصرف سوخت کمتری دارند و درنتیجه می‌توانند انتخاب مناسب‌تری باشند.

۱۰-تارا اتوماتیک

مصرف ترکیبی: ۷.۳ لیتر در هر صد کیلومتر

خودروهای اتوماتیک حداقل طبق استانداردهای محصولات داخلی، مصرف سوخت بیشتری نسبت به همتایان دستی دارند و به همین دلیل، در لیست ۱۰ تایی ما فقط دو خودروی اتوماتیک وجود دارد. بااین‌حال، اگر خواهان کم‌مصرف‌ترین خودروهای اتوماتیک داخلی هستید، یکی از معدود انتخاب‌هایی که خواهید داشت تارا V4 خواهد بود. این خودرو از پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری TU5 پلاس استفاده می‌کند که ۱۱۳ اسب بخار قدرت و ۱۴۴ نیوتن متر گشتاور دارد. انتقال نیروی این پیشرانه هم توسط یک گیربکس شش سرعته اتوماتیک ساخت شرکت چینی DAE صورت می‌گیرد. طبق اعلام ایران‌خودرو، تارا LX اتوماتیک در هر صد کیلومتر به‌صورت ترکیبی ۷.۳ لیتر بنزین مصرف می‌کند.

۹-شاهین پلاس

مصرف ترکیبی: ۷.۲ لیتر در هر صد کیلومتر

کم‌مصرف‌ترین خودروی ایرانی اتوماتیک در حال حاضر شاهین پلاس است. البته این خودرو هنوز به بازار عرضه نشده اما سایپا قصد دارد به‌زودی فروش آن را آغاز کند. مهم‌ترین تفاوت شاهین پلاس با نسخهٔ قبلی، تجهیز به پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری ۱۶ سوپاپ تنفس طبیعی ME16 است که نسخهٔ سایپا از موتور TU5 محسوب می‌شود. البته طبق اعلام سایپا، این موتور در شاهین پلاس ۱۱۱ اسب بخار قدرت و ۱۵۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند که این اعداد کمی با موتور TU5 پلاس ایران‌خودرو متفاوت هستند. انتقال نیروی این پیشرانه هم توسط همان گیربکس شش سرعته اتوماتیک ساخت DAE صورت می‌گیرد که در محصولات ایران‌خودرو می‌بینیم؛ بنابراین، قوای محرکهٔ شاهین پلاس کاملاً با تارا LX یکسان است ولی عجیب اینکه با وجود ۶۰ کیلوگرم وزن بیشتر از تارا، طبق اعلام سایپا، شاهین پلاس مصرف کمتری نسبت به همتای ایران‌خودرویی دارد.

۸-تارا دستی

مصرف ترکیبی: ۷.۱ لیتر در هر صد کیلومتر

اگر سراغ نسخهٔ دستی تارا بروید، اندکی یعنی در حدود ۰.۲ لیتر در هر صد کیلومتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی خواهید کرد! البته تارا دستی شتاب بهتری هم دارد و طبق اعلام ایران‌خودرو، ظرف ۱۲.۵ ثانیه از صفر به سرعت صد کیلومتر بر ساعت می‌رسد درحالی‌که این عدد برای نسخه اتوماتیک ۱۳ لیتر است. تارا دستی که از همان پیشرانهٔ TU5 پلاس استفاده می‌کند، ابتدا با گیربکس پنج سرعتهٔ دستی ارائه شد اما بعداً ایران‌خودرو تیپ V1P را با گیربکس شش سرعتهٔ دستی معرفی کرد. بااین‌حال، طبق اعلام سازندهٔ ایرانی، مصرف سوخت نسخه‌های پنج سرعته و شش سرعته تفاوتی باهم ندارد و هردو به‌صورت ترکیبی حدود ۷.۱ لیتر بنزین در هر صد کیلومتر مصرف می‌کنند.

۷-سورن پلاس XU7P

مصرف ترکیبی: ۷.۱ لیتر در هر صد کیلومتر

سورن پلاس یکی از ارزان‌ترین محصولات ایران‌خودرو محسوب می‌شود و در سبد محصولات این شرکت، جایگزین سه خودروی قدیمی پژو ۴۰۵، پژو پارس و سمند شده است. این خودرو ابتدا با پیشرانهٔ ۱.۷ لیتری EF7 راهی بازار شد اما پس از خاتمهٔ پژو پارس، ایران‌خودرو پیشرانهٔ قدیمی XU7 که قبلاً روی پارس نصب می‌شد را در سینهٔ سورن قرار داد! البته این پیشرانه ۱.۸ لیتری، بهبودهایی را تجربه کرده و XU7 پلاس نام گرفته است ولی همچنان هشت سوپاپ بوده و خروجی پایینی برابر با تنها ۹۸ اسب بخار قدرت و ۱۴۶ نیوتن متر گشتاور دارد. بااین‌حال، عجیب اینکه به گفتهٔ ایران‌خودرو، سورن پلاس با پیشرانهٔ قدیمی و هشت سوپاپ XU7P مصرف سوخت کمتری نسبت به نمونهٔ مجهز به موتور بروزتر و ۱۶ سوپاپ EF7 دارد که در هر صد کیلومتر نزدیک به ۷.۴ لیتر بنزین مصرف می‌کند.

۶-دنا پلاس

مصرف ترکیبی: ۷.۱ لیتر در هر صد کیلومتر

دنا پلاس هم‌اکنون در نسخه‌های مختلفی با گیربکس‌های دستی و اتوماتیک و پیشرانه‌های تنفس طبیعی و توربو تولید می‌شود که کم‌مصرف‌ترین آن‌ها، نسخه‌ای است که در زمستان سال ۱۴۰۲ با پیشرانهٔ EF7 پلاس و گیربکس شش سرعتهٔ دستی معرفی شد. در این نسخه، پیشرانهٔ EF7 تنفس طبیعی بهبودهایی را در قسمت‌های مختلفی مثل سرسیلندر، شاتون‌ها، میل‌لنگ و… تجربه کرده و به سیستم زمان‌بندی متغیر دوگانهٔ سوپاپ مجهز شده است. بااین‌حال، خروجی موتور نسبت به نسخهٔ قبلی تغییری نداشته و همچنان ۱۱۳ اسب بخار قدرت و ۱۵۵ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند. برای انتقال نیرو هم در این مدل بجای گیربکس پنج سرعته از گیربکس جدید شش سرعته دستی استفاده شده است. به لطف این تغییرات، مصرف سوخت ترکیبی دنا پلاس دستی جدید از ۷.۴ لیتر به ۷ لیتر در هر صد کیلومتر رسیده است.

۵-سایپا ۱۵۱

مصرف ترکیبی: ۷.۰ لیتر در هر صد کیلومتر

هرچند سایپا چند سال است که به تولید پراید پایان داده ولی فعلاً قصد ندارد دست از سر نسخهٔ وانت آن بردارد و ۱۵۱ همچنان با قدرت تولید می‌شود! این خودرو از همان پیشرانهٔ آشنا و قدیمی ۱.۳ لیتری ۸ سوپاپ پراید استفاده می‌کند که با بهسازی‌هایی که سایپا روی آن انجام داده است، ۷۳ اسب بخار قدرت و ۱۰۹ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند. هرچند این اعداد برای یک پیشرانهٔ ۱.۳ لیتری قدیمی نسبتاً مناسب به نظر می‌رسند اما وانت ۱۵۱ از لحاظ مصرف سوخت شرایط جالبی ندارد و در هر صد کیلومتر به‌صورت ترکیبی حدود ۷ لیتر بنزین مصرف می‌کند که از خودروهایی با پیشرانه‌های قوی‌تر که در ادامه خواهیم دید بیشتر است.

۴-رانا پلاس

مصرف ترکیبی: ۶.۹ لیتر در هر صد کیلومتر

یکی کم‌مصرف‌ترین سدان‌هایی که هم‌اکنون می‌توانید در بین خودروهای ایرانی پیدا کنید رانا پلاس است. این خودرو هرچند مثل پژو ۲۰۶ از فضای اندک صندلی‌های عقب رنج می‌برد اما صندوق بار بزرگی را ارائه می‌کند. رانا پلاس از پیشرانهٔ ۱.۶ لیتری آشنای TU5 استفاده می‌کند که ۱۰۵ اسب بخار قدرت و ۱۴۲ نیوتن متر گشتاور دارد. وظیفهٔ انتقال نیروی این موتور هم بر عهدهٔ همان گیربکس پنج سرعتهٔ دستی است که سال‌ها در انواع پژو ۲۰۶ مورداستفاده قرار می‌گرفت. بااین‌حال، ایران‌خودرو نسخهٔ پانورامای رانا پلاس را هم ارائه می‌کند که به پیشرانهٔ TU5P مجهز است و خروجی کمی بالاتری برابر با ۱۱۳ اسب بخار قدرت و ۱۴۴ نیوتن متر گشتاور دارد. انتقال نیرو هم در این نسخه توسط گیربکس شش سرعته اتوماتیک انجام می‌شود. بااین‌وجود، طبق اعلام ایران‌خودرو مصرف سوخت هردو نسخهٔ رانا پلاس یکسان است.

۳-کوییک GX

مصرف ترکیبی: ۶.۸ لیتر در هر صد کیلومتر

کوییک پرفروش‌ترین خودروی ایرانی محسوب می‌شود و درعین‌حال یکی از کم‌مصرف‌ترین خودروهای ایرانی به‌حساب می‌آید. این خودرو از پیشرانهٔ ۱.۵ لیتری ۸ سوپاپ M15 استفاده می‌کند که اساساً نسخهٔ حجیم‌تر پیشرانهٔ پراید محسوب می‌شود و بنابراین موتوری کاملاً قدیمی است. به همین دلیل، این موتور در نسخه‌های قبلی کوییک به‌صورت ترکیبی ۷.۲ لیتر بنزین مصرف می‌کرد که برای پیشرانه‌ای با تنها ۸۷ اسب بخار قدرت، رقم زیادی است ولی کوییک GX به نسخهٔ جدید این موتور مجهز شده که با نام M15I شناخته می‌شود و با بهبودهایی مثل تجهیز به سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ، طبق اعلام سایپا مصرف کمتری برابر با ۶.۸ لیتر در هر صد کیلومتر دارد. در این نسخهٔ جدید همچنین خروجی موتور هم با کمی افزایش به ۹۰ اسب بخار قدرت و ۱۳۷ نیوتن متر گشتاور رسیده است.

۲-سهند

مصرف ترکیبی: ۶.۸ لیتر در هر صد کیلومتر

سهند درواقع فیس‌لیفتی روی ساینا محسوب می‌شود و از همان پیشرانهٔ ارتقاءیافتهٔ M15I استفاده می‌کند؛ بنابراین، مصرف سوخت سهند با کوییک GX یکسان است و کم‌مصرف‌ترین سدان ایرانی بازار به‌حساب می‌آید زیرا ساینا همچنان با همان نسخهٔ قبلی موتور M15 عرضه می‌شود و از نسخهٔ جدید این پیشرانه بی‌بهره است. همین پیشرانهٔ M15I زیر کاپوت اطلس هم قرار دارد و بنابراین به سلیقه و نیاز شما بازخواهد گشت که از بین این سه خودرو با پیشرانه و مصرف سوخت یکسان کدام‌یک را انتخاب کنید.

۱-پژو ۲۰۷

مصرف ترکیبی: ۶.۳ تا ۶.۷ لیتر در هر صد کیلومتر

م‌مصرف‌ترین خودروی ایرانی حال حاضر بازار کشورمان پژو ۲۰۷ است که در انواع مختلفی تولید می‌شود. در بین مدل‌های متنوع این هاچ‌بک کوچک، نسخهٔ مجهز به پیشرانهٔ ۱.۴ لیتری ۸ سوپاپ TU3 کمترین مصرف سوخت را دارد و در هر صد کیلومتر ۶.۳ لیتر بنزین می‌سوزاند ولی این مدل تنها ۷۵ اسب بخار قدرت دارد. بااین‌حال، اگر سراغ نسخه‌های مجهز به پیشرانهٔ قوی‌تر TU5 بروید هم با مصرف سوخت خیلی بیشتری مواجه نخواهید شد. ۲۰۷ با پیشرانه‌های TU5 معمولی و TU5 پلاس و گیربکس‌های پنج سرعته و شش سرعته دستی تولید می‌شود که مصرف ترکیبی بین ۶.۶ تا ۶.۷ لیتر در هر صد کیلومتر دارند. بااین‌حال اگر خواهان نسخهٔ اتوماتیک این خودرو باشید، باید برای هر صد کیلومتر، ۷.۴ لیتر بنزین در باک آن بریزید که حتی از تارا اتوماتیک و شاهین پلاس که وزن سنگین‌تری دارند هم بیشتر است.